به طور کلی، حقوق مالکیت فکری حقوق مربوط به اموال فکری می باشد و به ۲ قسم تقسیم می شود :
حقوق مالکیت صنعتی
حقوق مالکیت ادبی و هنری.
در بین این ۲ قسم، مالکیت صنعتی بدلیل نقش به سزایی که در مبادلات تجاری و رشد و توسعه اقتصادی دارد دارای ارزش و اهمیت والایی می باشد.
حقوق مالکیت فکری ابزاری مهم برای رشد و توسعه اقتصادی و سرمایه ای با ارزش در معاملات تجاری محسوب می گردد. از جمله مهترین دغدغه های صاحبان اموال فکری برای بهره برداری از اموال فکری خود در کشورهای خارجی میزان حمایتی است که در کشورهای مختلف از این اموال صورت می گیرد. از این رو کشور ها به منظور آرامش خاطر صاحبان اموال فکری و ایجاد اطمینان از اینکه اموال فکری آنها مصون از هرگونه تعرض و تقلید کورکورانه اشخاص غیر ذینفع خواهد بود اقدام به وضع قوانین حمایتی در این خصوص نموده اند که این امر علاوه بر اینکه موجب انگیزه و تشویق مبدعان و مبتکران و مخترعان برای نوآوری و خلاقیت می گردد، انگیزه صاحبان خارجی اموال فکری را برای حضور در این کشور ها افزایش می دهد و موجبات تسهیل انتقال تکنولوژی و جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی را فراهم می آورد.
با توجه به همین واقعیت کشور ایران در زمینه مالکیت فکری علاوه بر وضع مقررات داخلی بسیار مدرن و همپا با کشورهای توسعه یافته دنیا، به کنوانسیون های مهم بین المللی نیز الحاق شده و موجبات حمایت از اموال فکری را به فراهم آورده است.
تا جایی که به قوانین داخلی مربوط میشود، قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری مصوب سال ۱۳۸۶، مهمترین قانون موجود در ایران در این زمینه است. آییننامهی اجرایی این قانون جزئیات بیشتری را در این خصوص ارائه میدهد. طبق قانون مذکور تعدادی داراییهای فکری متعددی وجود دارند، که برخی از آنها در ادامه توضیح داده خواهد شد:
- اختراعات: طبق مادهی اول قانون مزبور، اختراع نتیجه فکر فرد یا افراد است که برای اولین بار فرایند یا فرآوردهای خاص را ارائه میکند و مشکلی را در یک حرفه، فن، فناوری، صنعت و مانند اینها حل مینماید. طبق مادهی دیگری از این قانون، اعتبار گواهینامهی اختراع پس از ۲۰ سال از تاریخ تسلیم اظهارنامهی اختراع منقضی میشود.
مهمترین مزیت ثبت اختراعات ایجاد حق انحصاری نسبت به کالای فکری تولید شده و همچنین حق اقامهی دعوا علیه کپی غیرمجاز است. علاوه بر این، از آنجایی که ایران به معاهدهی همکاری ثبت اختراع پیوسته است،
- طرحهای صنعتی: طبق قانون مزبور هر گونه ترکیب خطوط یا رنگها و هرگونه شکل سه بعدی با خطوط، رنگها یا بدون آن، به گونهای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد، طرح صنعتی است. در یک طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت از این قانون نمیباشد.
طرح صنعتی زمانی قابل ثبت است که جدید و یا اصیل باشد. مدت اعتبار طرح صنعتی پنج سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت آن خواهد بود. این مدت را میتوان برای دو دوره ۵ ساله متوالی دیگر پس از پرداخت هزینه مربوط تمدید نمود. پس از انقضاء هر دوره که از پایان هر دوره شروع میشود، یک مهلت ۶ ماهه برای پراخت هزینه تمدید گردیده، و همچنین جریمه تاخیر در نظر گرفته خواه شد.
- علائم تجاری: علامت تجاری نشانی است که برای متمایز ساختن کالاها و محصولات به کار میرود. مدت اعتبار ثبت علامت ده سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت آن میباشد. این مدت با درخواست مالک آن برای دورههای متوالی ده ساله با پرداخت هزینه مقرر، قابل تمدید است. یک مهلت ارفاقی شش ماهه که از پایان دوره شروع میشود، برای پرداخت هزینه تمدید، با پرداخت جریمه تاخیر، در نظر گرفته میشود. هر ذینفع میتواند حداکثر تا سی روز از تاریخ انتشار آگهی، اعتراض خود را مبنی بر شباهت زیاد علامت تجاری با علامتی دیگر و یا عدم رعایت الزامات قانونی، به اداره مالکیت صنعتی تسلیم نماید. پس از انقضای مهلت سی روز، اعتراضات در دادگاه صالح قابل طرح خواهند بود. همچنین از آنجایی که ایران، به موافقتنامهی مادرید مورخ ۱۸۹۱ و نیز پروتکل الحاقی آن مصوب ۱۹۸۹ پیوسته است، امکان استفاده از سیستم علامت تجاری مادرید برای ایرانیان فراهم شده است. به عنوان پیشنیاز استفاده از این سیستم، علامت تجاری ابتدا باید در اداره مالکیت صنعتی ثبت شود. مزیت اصلی استفاده از این سیستم این است که متقاضی میتواند علامت تجاریاش را با هزینهای اندک در بیش از ۸۵ کشور ثبت کند.
قوانین داخلی عبارتند از :
- قانون ثبت اختراعات،طرح های صنعتی و علایم تجاری
- آیین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات،طرح های صنعتی و علایم تجاری
- قانون حمایت از نشانه های جغرافیایی
- آیین نامه اجرایی قانون حمایت از نشانه های جغرافیایی
کنوانسیون هایی که ایران در این خصوص به آنها الحاق شده است عبارت است از :
۱- کنوانسیون تأسیس سازمان جهانی مالکیت فکری
۲- کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی
۳- موافقتنامه مادرید راجع به ثبت بین المللی علامت
۴- پروتکل موافقتنامه مادرید راجع به ثبت بین المللی علامت
۵- موافقتنامه لیسبون برای حمایت از اسم مبدأ و ثبت بین المللی آن
۶- موافقتنامه راجع به جنبه های تجاری حقوق مالکیت فکری (تریپس)
۷- موافقتنامه مادرید در مورد جلوگیری از نصب نشانه های منبع غیرواقعی یا گمراه کننده بر کالا
موسسه حقوقی بیان امروز آماده ارائه مشاوره حقوق مالکیت فکری و انجام اقدامات لازم جهت ثبت و حمایت از اختراعات، طرح های صنعتی، علامت تجاری، نشان های جغرافیایی، کپی رایت و سایر موضوعات حقوق مالکیت فکری می باشد. همچنین این موسسه در زمینه مشاوره و تنظیم انواع قراردادهای انتقال تکنولوژی (TOT ) و حل و فصل اختلافات مربوط به قراردادهای انتقال تکنولوژی و اختلافات مربوط به حقوق اموال فکری در محاکم یا مراجع مختلف داوری بهترین کارکرد ممکن را به موکلین خویش ارایه می دهد.
بیشتر بخوانید :