حقوق سهامدار در شرکت سهامی خاص
سهام دار کیست؟
سهام دار شرکت سهامی(Shareholder) به شخصی گفته می شود که قسمتی از سرمایه شرکت را در قالب سهام تملک کرده و به همین واسطه در ریسک سود و زیان شرکت سهیم است. مسئولیت سهام داران در شرکت سهامی خاص در قبال بدهی ها و دیون شرکت محدود به مبلغ اسمی سهام آنها بوده و بیش از آن مسئولیتی متوجه آنها نیست. پرداخت سود شرکت به سهام داران منوط به پرداخت بدهی شرکت است و در صورت انحلال شرکت نیز سهم او از دارایی های شرکت پس از تصفیه حقوق طلبکاران شرکت به او بازگردانده می شود.
سهامدار شرکت سهامی خاص به واسطه مالکیت بخشی از سهام شرکت، براساس قوانین و مقررات مربوطه از حقوق و مزایایی برخوردار می باشند که در ادامه به آنها اشاره می شود.
الف) حقوق سهام دار نسبت به سهام، سود و سرمایه شرکت
- برخورداری از سهام ممتاز ؛
- حق تبدیل سهام بی نام به سهام بانام و بلعکس ؛
- حق برخورداری از تقسیم سود و اندوخته پس از تصویب مجمع عمومی و برخورداری از سود ویژه سالانه ؛
- حق مراجعه به صورت حساب های شرکت و گرفتن رونوشت از ترازنامه و حساب سود و زیان ۱۵ روز قبل از تشکیل مجمع عمومی؛
- حق تقدم در خرید سهام جدید به نسبت سهامی که دارند؛
- حق انتقال حق تقدم در خرید سهام جدید شرکت .
ب) حقوق سهام دار در نصب و عزل مدیران و فعالیت در شرکت به عنوان مدیر
- انتخاب اولین مدیران و بازرسان ؛
- حق عضویت در هیات مدیره شرکت حتی اگر سهام دار شخص حقوقی باشد؛
- حق تقاضای حکم برکناری مدیرعامل شرکت در مواردی مثل انتخاب فرد محجور یا ورشکسته به عنوان مدیرعامل یا اشخاصی که به دلیل ارتکاب برخی جرائم مالی برای مدت معینی نباید به عنوان مدیر انتخاب شوند و یا شخصی که هم زمان در شرکت دیگری دارای همین سمت است. قابل توجه است که حتی اگر شخص در حین دوره مدیریت نیز این شرایط را احراز کند سهام داران میتوانند عزل وی را از دادگاه صالح تقاضا نمایند؛
- درخواست از بازرس یا بازرسان شرکت جهت تشکیل جلسه مجمع عمومی عادی به منظور تکمیل ترکیب هیأت مدیره در شرایطی که به سبب فوت، استعفا، زوال شرایط قانونی لازم برای مدیران تعداد اعضاء کافی نباشد مشروط بر اینکه اعضاء علی البدل نیز تعیین نشده و یا تعدادشان کافی نباشد.
ج)حقوق سهام دار در تصمیم گیری ها و اداره شرکت
- حق حضور در مجامع عمومی شرکت؛
- حق تغییر در مواد اساسنامه، سرمایه شرکت و انحلال ان از طریق رای دهی در مجمع عمومی فوق العاده؛
- حق رأی امور شرکت در مجمع عمومی عادی؛
- حق مشارکت در تصمیمات مجمع عمومی نسبت به تغییرات حقوق نوع مخصوصی از سهام؛
- حق در خواست تشکیل مجمع عمومی از هیأت مدیره و یا بازرسان و چنانچه آنها به این درخواست توجه نکنند به صورت مستقیم برای آن دسته از سهامدارانی که اقلا یک پنجم سهام شرکت را مالک هستند.
د) حقوق سهام دار در خصوص انحلال شرکت
– درخواست انحلال شرکت در صورتیکه سرمایه اولیه از مقدار قانونی کمتر شود و افزایش سرمایه ظرف یک سال صورت نگیرد.
ه)حقوق سهام دار در نظارت بر شرکت
- حق تقاضای محکومیت مدیر یا مدیرعامل متخلف چنانچه مسئول ورشکستگی شرکت بوده و اموال شرکت برای تأدیه دیون کافی نباشد؛
- حق مراجعه به صورت حساب های شرکت و گرفتن رونوشت از ترازنامه و حساب سود و زیان ۱۵ روز قبل از تشکیل مجمع عمومی؛
- حق درخواست انتخاب بازرس برای شرکت وقتی بازرس تعیین نشده و یا از انجام وظایف خود استنکاف می ورزد از رئیس دادگاه شهرستان؛
- حق اقامه دعوی به نام و از طرف شرکت و به هزینه خود علیه رئیس یا تمام یا بخشی از اعضای هیات مدیره و مدیرعامل چنانچه مرتکب تخلف و یا تقصیری شده باشند و مطالبه کلیه خسارات وارده به شرکت، برای سهامدارانی که مجموع سهام آنان حداقل ۵/۱ مجموع سهام شرکت است؛
- در صورت محکومیت رئیس و اعضاء هیأت مدیره و مدیرعامل هزینه های دادرسی از محل محکوم به به سهام دار یا سهام داران مسترد میشود. نمیتوان در دعوای مسئولیت علیه مدیران برای سهام داران محدودیتی قائل شد ولو به موجب اساسنامه.
فوت سهام دار شرکت های سهامی خاص
– پس از طی مراحل قانونی مثل مشخص شدن سمت بازماندگان، ترتیب انتقال سهام متوفی به وراث یا فروش آنها و همچنین پرداخت سودی که به سهام متوفی تعلق گرفته فراهم می گردد.
مؤسسه وکلای بین المللی بیان امروز، در زمینه حقوق شرکت ها به ارائه خدمات به اشخاص خارجی و ایرانی حقیقی و حقوقی می پردازد. از جمله این خدمات میتوان به مشاوره و ثبت انواع شرکت، تأسیس شعبه، تأسیس نمایندگی شرکت خارجی در ایران و تنظیم قرارداد انتقال سهام اشاره کرد. این موسسه با بهره مندی از وکلای پایه یک دادگستری و مشاوران حقوقی مجرب و متخصص، آماده ارائه خدمات حقوقی حقوقی مورد نیاز در زیمنه حقوق شرکت ها است.
عالی