آموزشی, بلاگ, متفرقه

هزینه انحصار وراثت چقدر است؟

انحصار وراثت

هزینه انحصار وراثت چقدر است؟

زمانی که فرد از دنیا می رود و فوت می کند دارایی او (چه مثبت و چه منفی) به ورثه ی او منتقل می شود، حال ورثه ی متوفی مخیر در رد و یا قبول ترکه ی باقی مانده از میت می باشند. به مراحلی که باید بعد از فوت متوفی در راستای تقسیم ترکه ی متوفی به عمل آیند فرآیند انحصار وراثت می گویند که امروز ما قرار است در بلاگ پیش رو این موضوع به خصوص هزینه های مربوط به انحصار وراثت را مورد بررسی قرار دهیم پس در ادامه بلاگ پیش رو با ما همراه باشید.

انحصار وراثت در حقوق به این معناست که وراث متوفی توسط مرجع صلاحیت دار مشخص و تعیین گردند و سهم الارث هر یک نیز مشخص شود.

مرجع صدور گواهی انحصار وراثت :


مرجع صالح برای صدور گواهی انحصار وراثت، شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه شخص متوفی است.

شورای حل اختلاف

منظور از اقامتگاه بر اساس ماده ۱۰۰۲ قانون مدنی محلی است که شخص در آنجا سکونت داشته و مرکز مهم امور او نیز در آنجا باشد و اگر این دو مکان یکسان نباشد شورای حل اختلاف محلی که شخص متوفی امور خود را در آن اداره می کرده است برای صدور گواهی انحصار وراثت صلاحیت دارد.

به طور کلی دانستن این نکته در دعاوی مربوط به شخص متوفی به ما کمک خواهد کرد که هر ادعایی نسبت به ترکه شخص متوفی در ابتدای امر باید در شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه او طرح شود. بنابراین در صورتی که فرد در دوران حیات خود در شهرهای مختلفی سکونت داشته باشد پس از فوت در خصوص هر ادعایی نسبت به ترکه باید به دادگاه آخرین محل سکونت او مراجعه کرد.

حال یکی از مباحث مهم مرجع صلاحیت دار صادر کردن گواهی انحصار وراثت است، در گذشته مرجع صالحی که می توانست به صادر کردن گواهی انحصار وراثت بپردازد، دادگاه محصول سکونت متوفی بود. اما امروز شورای حل اختلاف این مسئولیت را برعهده گرفته است. البته اگر محل سکونت متوفی نامشخص باشد، مسئولیت برعهده دادگاهی است که آخرین بار متوفی در آنجا سکونت داشته است. همچنین این نکته را باید مدنظر داشت درصورتی که فرد چندین مکان را برای سکونت خود انتخاب کرده باشد و آخرین بار در تهران سکونت داشته، دادگاه تهران باید به انحصار وراثت فرد موردنظر رسیدگی کند.

گواهی انحصار وراثتی که شورای حل اختلاف صادر می کند نسبت به تمامی اشخاصی که ذی نفع محسوب می شوند لازم الاجرا است حتی اگر آنها خودشان مستقیما چنین تقاضایی را از دادگاه نکرده باشند. این نکته به این مفهوم است که برای صدور چنین گواهی ای درخواست یک نفر از وراث یا سایر اشخاص ذی نفع (همانطور که در ماده ۳۶۰ قانون امور حسبی به آنها اشاره شده) که ممکن است از وراث شخص هم نباشد کافی است. منظور از شخص ذی نفع کسی است که برای او در اموال متوفی منفعتی قابل تصور است، بنابراین طلبکاران شخص متوفی، کسی که متوفی به نفع او وصیتی انجام داده است و هم چنین شخص یا اشخاصی که از اثبات وراثت دیگری نفعی می برند را شامل می شود. علاوه بر این نیازی نیست همگی یا تک تک چنین تقاضایی را مطرح کنند. مثلا اگر متوفی دارای فرزند نابالغی باشد و پدر یا پدربزرگ او نیز در قید حیات نباشند و از طرفی قیم هم برای او تعیین نشده باشد شخص دادستان می تواند به نمایندگی از او درخواست صدور گواهی انحصار وراثت دهد.


گواهی انحصار وراثتی که شورای حل اختلاف صادر می کند نسبت به تمامی اشخاصی که ذی نفع محسوب می شوند لازم الاجرا است حتی اگر آنها خودشان مستقیما چنین تقاضایی را از دادگاه نکرده باشند.

مراحل گرفتن گواهی انحصار وراثت چیست؟

  • مراجعه به شورای حل اختلاف و دریافت فرم استشهادیه
  • تکمیل مندرجات استشهادیه و مراجعه به یکی از دفاتر اسناد رسمی همراه با شهود مورد نیاز.
  • ثبت دادخواست به همراه ضمایم و ملحقات (که در ادامه به آنها اشاره شده است) به دفتر خدمات قضایی.
  • ارجاع پرونده از دفتر خدمات قضائی به شورای حل اختلاف صالح به رسیدگی.

 

مدارک لازم جهت تقاضای گواهی انحصار وراثت

  • مدارک مربوط به متوفی

 مدارک مورد نیاز جهت اخذ گواهینامه انحصار وراثت عبارت اند از اصل و کپی شناسنامه، کارت ملی و گواهی فوت متوفی.

گواهی فوت توسط اداره ثبت احوال و بنا به درخواست یکی از اشخاص زیر صادر می شود:

  • نزدیک ترین خویشاوندان شخص متوفی یا شخصی که در هنگام فوت در نزد متوفی حاضر بوده است. در این خصوص لازم است مدارک شناسایی ارائه گردد؛
  • مأموران انتظامی مسئول در مکانی که شخص متوفی در آن مکان فوت نموده است؛
  • مقامات قضایی و انتظامی؛
  • متصدیان گورستان ها یا گروه های امدادی.

اداره ثبت احوال جهت صدور گواهی فوت اقدام به باطل نمودن شناسنامه ی متوفی می نماید.

هزینه دادرسی شورای حل اختلاف


گواهی فوت توسط اداره ثبت احوال صادر میشود.

  • مدارک مربوط به وراث و سایر اشخاص ذی نفع :

شخصی که تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت را دارد باید شناسنامه خودش و کپی مصدق (یعنی کپی تأیید شده) بقیه وراث و اشخاص ذی نفع را تهیه و به دادخواست خود ضمیمیه کند. تعیین وراث و سایر اشخاص ذی نفع حائز اهمیت بسیار می باشد. چرا که اگر عمداً اسم یکی از وراث در درخواست درج نشود تبعات کیفری به همراه خواهد داشت. طبق ماده ۹ قانون تصدیق انحصار وراثت چنین عملی در حکم کلاهبرداری محسوب می شود و مرتکب به مجازات مقرر در قانون مجازات اسلامی محکوم می شود. متقاضی باید نام و مشخصات کامل و هم چنین نسبت اشخاصی را که به عنوان ورثه متوفی اعلام می نماید در دادخواست خود درج نماید.

علاوه بر این استشهادیه ای که اشاره به اشخاص مندرج در دادخواست به عنوان وراث دارد نیز باید به دادخواست ضمیمیه گردد. این استشهادیه توسط دفتر اسناد رسمی تنظیم می شود و توسط چند شاهد و وراثی که نامشان در آن درج شده امضا و توسط دفتر اسناد رسمی گواهی می شود. طبیعتا در خصوص وراثی که از کمال عقل یا بلوغ برخوردار نیستند نماینده قانونی آنها اختیار امضا را خواهد داشت. شهودی که این استشهادیه ی محضری را امضا می کننند باید متوفی و وراث او را بشناسند. در غیر این صورت امضای آنها معتبر نخواهد بود و می تواند توسط اشخاص ذینفع احتمالی مورد ایراد قرار بگیرد.

اگر در هنگام فوت نطفه ای منعقد شده باشد و زنده هم تولد شود حتی اگر بلافاصله پس از تولد بمیرد طبق ماده ۸۷۵ قانون مدنی جزو وراث قرار می گیرد و می بایست در دادخواست انحصار وراثت قید شود.

 

  1. ۳. مدارک مربوط به همسر دائمی متوفی:

علاوه بر مدارکی که در بالا مورد اشاره قرار گرفت کپی عقدنامه همسر دائمی شخص متوفی باید به دادخواست ضمیمیه گردد. مهریه از دیون ممتازه است و قبل از تقسیم ترکه از اموال متوفی کسر میگردد.

 

  1. ۴. وصیت نامه:

در صورتیکه از متوفی وصیت نامه ای در اختیار باشد باید به دادخواست ضمیمه گردد. از نظر قانون، هر کس وصیت‌نامه‌ای از متوفی دارد باید در مدت ۳ ‌ماه به دادگاهی که آگهی انحصار وراثت را منتشر کرده، تحویل دهد. پس از گذشتن این مدت هر وصیت‌نامه‌ای داده شود از درجه اعتبار ساقط است.

هزینه انحصار وراثت

هزینه دادرسی گواهی انحصار وراثت که یک دعوای غیرمالی محسوب می شود در سال ۹۹ بر اساس پیوست ها و مدارکی که ضمیمه دادخواست میگردد مبلغی بین ۱۴۰ تا ۲۰۰ هزار تومان خواهد بود. مواردی که بر هزینه انحصار وراثت تاثیر خواهد داشت، شامل؛ انتخاب وکیل در اخذ انحصار ورثه، همچنین هزینه چاپ آگهی در روزنامه و تعداد وراث که مدارک هر یک باید بررسی گردد و  .. است.

 

ویژگی ها و خصوصیات گواهی انحصار وراثت چیست؟

گواهی انحصار وراثت شرط لازم جهت انتقال رسمی اموال متوفی به هر یک از وراث است. مثلا بانک ها زمانی اجازه برداشت از حساب متوفی را به وراث می دهند که این گواهی را در اختیار داشته باشند.

وراث برای مطالبه دیون متوفی باید رونوشت یا کپی گواهی انحصار وراثت را به وی تسلیم کنند و در واقع مدیون می تواند تا عدم رویت چنین گواهی از تأدیه دین خود سر باز زند.

شایان ذکر است دادستان نسبت به گواهی انحصار وراثت حق اعتراض دارد چنانچه متوفی را بلاوارث تشخیص دهد.

شورای حل اختلاف در گواهی انحصار وراثت سهم هر یک از وراث را مشخص می کند. هم چنین از آنجایی که متوفی حق دارد تا سقف یک سوم از اموالش را به نفع اشخاص وصیت نماید شورای حل اختلاف در خصوص این موضوع نیز تعیین تکلیف می نماید. اگر متوفی بیشتر از یک سوم اموالش را وصیت کرده باشد و میزان دارایی اش به اندازه ای باشد که برای پرداخت کلیه دیون واجبات مالی وی کافی باشد این وراث هستند که نسبت به مازاد وصیت تصمیم می گیرند. آنها می توانند آن را تأیید یا رد نمایند.

تصمیمی که دادگاه در این خصوص میگیرد هم قابل تجدیدنظر خواهی و هم قابل فرجام خواهی است.

 

تشریفات رسیدگی

طبق ماده ۳۶۱ قانون امور حسبی دادگاه با هزینه متقاضی درخواست گواهی انحصار وراثت را یک نوبت در روزنامه کثیرالانتشار درج می نماید. این گواهی برای این است که چنانچه معترضی نسبت به این درخواست وجود داشت بتواند اقدام لازم را انجام دهد. به عنوان نمونه طبق ماده ۲۹۴ قانون امور حسبی هر شخصی که وصیت نامه ای از متوفی دارد باید در این مدت به دادگاه ارائه نماید. با گذشت یک ماه از انتشار این آگهی شورای حل اختلاف بدون دعوت مبادرت به صدور گواهی انحصار وراثت می نماید که به آن « تصدیق انحصار وراثت» نیز گفته میشود.

سهم الارث

اظهارنامه مالیات بر ارث

 مالیات بر ارث، مالیات مستقیمی است که بر نقل و انتقال اموال و دارایی هایی که در نتیجه فوت شخص بر اساس مواد ۱۷ تا ۳۹ قانون مالیات های مستقیم مصوب ۳۱/۰۴/۱۳۹۴ بر سهمی که هر یک از ورثه نسبت به میراث متوفی تحصیل می کنند، تعلق می گیرد. تا قبل از تصویب قانون اصلاح قانون مالیات های مستقیم در سال ۱۳۹۴ در هنگام تقدیم دادخواست گواهی انحصار وراثت، بازماندگان متوفی باید رسید تسلیم اظهارنامه ی مالیاتی مربوط به اموال و دارایی متوفی را به دادخواست خود ضمیمیه می کردند اما در حال حاضر برای صدور گواهی حصر وراثت با توجه به حذف ماده ۳۱ قانون مالیات های مستقیم  نیازی به تسلیم اظهارنامه برای افرادی که از ابتدای سال ۱۳۹۵ به بعد فوت می کنند، نیست و شوراهای حل اختلاف می‌توانند برای این متوفیان بدون اخذ گواهی نسبت به صدور گواهی حصر وراثت اقدام نمایند. برای متوفیان قبل از سال ۹۵، مقررات قبل از اصلاحیه جاری است و وراث متوفی تا پایان سال ۱۳۹۴ کما فی السابق مکلفند اظهارنامه مالیاتی را ظرف ۶ ماه ازتاریخ فوت متوفی به اداره امور مالیاتی تسلیم و حداکثر ظرف مدت ۳ ماه پس از انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه، مالیات متعلق را پرداخت نمایند

 مطابق با بند پنج ماده واحده قانون اصلاح قانون مالیات های مستقیم که جایگزین ماده ۲۶ قانون مالیات های مستقیم گردید وراث چنانچه قصد داشته باشند از محل دارایی متوفی واجبات مالی وی را ادا کنند باید ظرف یکسال نسبت به تکمیل اظهارنامه اقدام نمایند. به عبارت دیگر  با توجه به اصلاحیه اخیر قانون تا زمانی که وراث نسبت به انتقال ماترک به خود یا دیگران اقدام نکنند مالیاتی وصول نخواهد شد. بنابراین اموال و دارایی‌های متوفی با توجه به نوع و ماهیتشان صرفاً در زمان تحویل یا انتقال حسب مقررات ماده ۱۷ قانون مشمول مالیات می‌باشد.

از منظر مالیات بر ارث، وراث به سه طبقه تقسیم می شوند:

  • وراث طبقه اول شامل پدر، مادر، زن، شوهر، اولاد و اولاد اولاد؛
  • وراث طبقه دوم شامل اجداد، برادر، خواهر، و اولاد آن‌ها؛ و
  • وراث طبقه سوم شامل عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آنها.

میزان مالیات بر ارث، وابسته به این امر است که وارث با متوفی چه نسبتی دارد. هر چه نسبت وارث با متوفی نزدیکتر باشد، مالیات کمتری به ارث او وارد خواهد بود.

وراث شخص متوفی برابر اظهارنامه مالیاتی باید لیست کلیه اموال اعم از اموال منقول مثل اتومبیل و غیرمنقول مثل زمین و آپارتمان را به اداره دارایی آخرین محل سکونت (به عبارت دقیق تر آخرین اقامتگاه) شخص متوفی ارائه کنند و با تسلیم آن رسیدی را دریافت نمایند. این رسید تحت عنوان رسید گواهی مالیاتی یا همان مالیات بر ارث شناخته می شود که با توجه به میزان اموال و دارایی متوفی رقمی متغیر خواهد بود. دیون متوفی از جمله مهریه مشمول مالیات نمی گردد و مثلا زوجه نسبت به مهریه خود لازم نیست مالیات بپردازد ولی به سهم الارثش مالیات تعلق می گیرد.

دانلود pdf – گواهی انحصار وراثت

بیشتر بخوانید :

اجرت المثل چگونه محاسبه می شود

نوشته های مشابه

1 دیدگاه در “هزینه انحصار وراثت چقدر است؟

  1. سیاوش گفت:

    سلام وقت بخیر.میخواستم بدونم دستمزد وکیل جهت انجام انحصار وراثت وهزینه های ان حدودا چقدر میشه ممنون

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *