بلاگ, حقوق تجارت, حقوق کسب و کار

سرمایه گذاری خارجی در ایران

سرمایه گذاری خارجی در ایران

سرمایه گذاری خارجی از مهمترین موضوعات در تجارت بین الملل است و در ایران نیز برای ترغیب سرمایه گذاران خارجی، مشوق ها، حمایت ها و امتیازاتی در نظر گرفته شده است. در این ارتباط “قانون حمایت و تشویق سرمایه گذاری خارجی” (فیپا) مصوب سال ۱۳۸۱ و آیین نامه اجرایی آن که مشوق های متنوعی برای سرمایه گذاری خارجی در نظر گرفته است که از جمله آن میتوان به رفتار مشابه و برابر بین سرمایه گذاران خارجی و سرمایه گذاران داخلی اشاره کرد. در پرتوی فیپا هیچ تبعیضی نسبت به سرمایه گذاران خارجی وجود ندارد و کلیه تسهیلات، مزایا و معافیتها بطور یکسان به سرمایه گذاران خارجی و داخلی تعلق خواهد گرفت.

در هر حال رفتار کامله الوداد نیز برای سرمایه گذارانی که دولت ایران اقدام به عقد یک قرارداد دو جانبه سرمایه گذاری با دولت متبوعه آنان نموده است نیز قابل اعمال است که رفتار مطلوب‌تری را نسبت به رفتار یکسان برای آنان فراهم می سازد. همچنین، در ارتباط با دیگر جنبه های سرمایه گذاری در ایران ار قبیل مالکیت اموال، استخدام و اقامت تسهیلات ویژه ای برای سرمایه گذاران در نظر گرفته شده است.

کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی و همچنین اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی با سرمایه منشاء خارجی می توانند از حمایت ها و مشوق های فیپا بهره مند شوند، البته این بهره مندی مستلزم اخذ مجوز سرمایه گذاری از مراجع ذیصلاح می باشد.

از نظر مقررات فیپا تفاوتی میان سرمایه گذاری جدید و سرمایه گذاری در یک واحد اقتصادی از پیش موجود وجود ندارد و کلیه سرمایه گذاران خارجی می توانند در هر زمان مبادرت به سرمایه گذاری در یک طرح جدید و یا بنگاه اقتصادی موجود نمایند. این سرمایه گذاری ممکن است به صورت مستقیم، در کلیه حوزه های مجاز برای بخش خصوصی ایرانی، و یا غیر مستقیم، به شکل ترتیبات قراردادی از قبیل مشارکت مدنی، بیع متقابل (Buy Back)، ساخت، بهره برداری و واگذاری (BOT) و غیره انجام شوند.

از جمله مزایا و تسهیلاتی که در پرتوی قانون فیپا برای سرمایه گذاری خارجی در ایران مقرر شده است می توان به موارد زیر اشاره نمود:

  • تضمین پرداخت غرامت در صورت ملی شدن و سلب مالکیت سرمایه؛
  • انتقال آزادانه اصل سرمایه و منافع ناشی از سرمایه گذاری به خارج از ایران بصورت ارز و یا کالا؛
  • امکان سرمایه گذاری خارجی بصورت صد در صد در طرح های سرمایه گذاری؛
  • امکان ارجاع اختلافات ناشی از سرمایه گذاری به مراجع حل اختلاف بین المللی؛
  • ارائه روادید اقامت سه ساله در ایران برای سرمایه گذاران خارجی، مدیران، کارشناسان و بستگان درجه یک آنها و با قابلیت تمدید.

سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران

 سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران ( Organization for investment Economic and Technical Assistance Of Iran ) به موجب قانون تنها نهاد رسمی تشویق سرمایه گذاری خارجی در ایران می باشد که در چارچوب فیپا به تسهیل ورود سرمایه، تامین حمایت قانونی و امنیت کامل برای سرمایه گذاری های خارجی می پردازد. اداره کل سرمایه گذاری های خارجی در سازمان، مسئول دریافت کلیه تقاضاهای پذیرش سرمایه گذاری، صدور مجوز سرمایه گذاری، هدایت امور، حفاظت از حقوق سرمایه گذاران در طرحهای مصوب و همچنین ارائه خدمات مختلف به سرمایه گذاران از جمله ارائه کمک، انجام هماهنگی و تسهیل کلیه امور مربوط به سرمایه گذاری آنان، حتی پس از صدور مجوز سرمایه گذاری خارجی می باشد. بعلاوه، به عنوان دستگاه متولی سرمایه گذاری خارجی، سازمان مسئول رسیدگی به کلیه امور مربوط به نقل و انتقالات سرمایه گذاری های خارجی، مدیریت و انجام مذاکرات مربوط به موافقتنامه های دو و چند جانبه تشویق و حمایت متقابل از سرمایه گذاری با دیگردولت ها و سازمانهای بین المللی است.

علاوه بر موارد فوق، سازمان سرمایه گذاری خدمات زیر را نیز به سرمایه گذاران ارائه می کند:

  • اطلاع رسانی در خصوص کلیه قوانین و مقررات ناظر و مربوط به سرمایه گذاری خارجی؛ معرفی فرصت های سرمایه گذاری خارجی در ایران به سرمایه گذاران بالقوه؛
  • هماهنگی و انجام استعلامات لازم با سازمان های مختلف در مورد پیشنهادات سرمایه گذاری؛
  • پیدا کردن شرکاء و طرفهای مناسب اعم از داخلی و خارجی؛
  • انجام امور جاری و تلاش در جهت حل و فصل اختلافات سرمایه گذاران؛
  • برنامه ریزی و تدارک لازم برای انجام ملاقات ها و برگزاری جلسات با سازمانهای مختلف

یکی دیگر از سازمانهایی که برای جلب سرمایه گذاری خارجی اقدامات زیادی انجام داده است سازمان بورس تهران (Tehran Stock Exchange) است. این سازمان در چند سال گذشته اقدامات اصلاحاتی بسیاری را انجام داده است تا بتواند آن را با رویه و رویکردهای بین المللی مطابقت دهد تا بتواند نیازهای متنوع سرمایه گذاران را تأمین نماید. سازمان بورس تهران برای پیشرفت در جهت آزادسازی و بین المللی شدن فعالیت میکند. این سازمان با اقداماتی، مانند لیست معاملات آتی تک سهام (SSF)، کم کردن محدودیت ها در سرمایه گذاری خارجی، ساده تر کردن مراحل ثبت نام خارجی و تنظیم سیستم ها و مکانیسم های مختلف بازرگانی به گونه ای که مطابقت آنها با استانداردهای بین المللی حاصل شود در این مسیر تلاش کرده است.

 

قوانین و مقررات سرمایه گذاری خارجی

پس از نزدیک به چهل و هشت سال، قانون جدید سرمایه گذاری های خارجی در ایران تحت عنوان “قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی” در سال ۱۳۸۱ توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شد. این قانون جایگزین”قانون راجع به جلب و حمایت از سرمایه های خارجی” شد که مصوب سال ۱۳۳۴ بود. قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی نسبت به قانون سابق، چارچوب قانونی و محیط عملیاتی را برای سرمایه گذاران خارجی در ایران توسعه داده است.

 

بیشتر بخوانید: ارزیابی بایسته درباره شرکت های ایرانی

 

مجوز سرمایه گذاری خارجی

صدور مجوز سرمایه گذاری کوتاه و ساده است که با درخواست رسمی سرمایه گذار خارجی به سازمان سرمایه گذاری و کمک های فنی و اقتصادی ایران آغاز می گردد، پس از آن درخواست سرمایه گذار خارجی ظرف ۱۵روز کاری توسط سازمان در هیأت سرمایه گذاری خارجی مطرح و در صورت برخورداری از شرایط قانونی مجوز فیپا صادر خواهد گردید.

مدارک و مراحل لازم برای صدور مجوز سرمایه گذاری خارجی

  • تقاضانامه
  • مجوز تأسیس / توافق اولیه / توافق مقدماتی با سازمان در مربوطه ایران
  • نامه رسمی سرمایه گذار خارجی برای ارسال به سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران
  • پیشینه سرمایه گذاران خارجی شامل تاریخچه مختصری از شرکت ، سال تأسیس، حوزه و محدوده فعالیت، یا (در صورت سرمایه گذار خارجی یک شخص حقیقی است) فتوکپی گذرنامه و رزومه کاری
  • لیستی از ماشین آلات، تجهیزات و قطعاتی که ممکن است به عنوان بخشی از سرمایه سرمایه گذاران خارجی به کشور وارد شود (در صورت وجود)
  • در صورتی که بخشی از سهم سرمایه گذار خارجی در قالب دانش فنی باشد، پیش نویس قرارداد توضیح می دهد که شرایط انتقال فناوری چگونه است.
  • هر گونه اطلاعات مفید دیگری

هدف اصلی در این فرآیند یافتن شریک محلی مناسب و “قابل قبول” است. اگر پروژه ای که سرمایه گذاری خارجی برای سرمایه گذاری در نظر گرفته است قبلاً تحریم شده باشد، وزارت امور اقتصادی و دارایی ممکن است به سرمایه گذار خارجی علاقه مند، شرکای محلی را که در حال حاضر برای مشارکت در چنین پروژه ای “توافق نامه اصولی” دارند معرفی نماید. سرمایه گذاران بالقوه خارجی و سرمایه گذاران محلی، در این حالت باید یک موافقت نامه اصولی به طور مشترک تحت نظر وزارتخانه منعقد گردد. جزئیات این پروژه طبق یک پرسشنامه استاندارد، به همراه یک مطالعه امکان سنجی، به وزارت امور اقتصادی و دارایی ارسال می شود. پس از موافقت نامه اصولی، طرفین باید اقدامات اولیه را همراه با اجرای پروژه، از جمله واردات ماشین آلات، تجهیزات و راه اندازی زیرساخت های لازم انجام دهند.

تقاضای مشارکت لازم است توسط سرمایه گذار خارجی به سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران ارسال شود تا اثر مشارکت در اجرای پروژه تحریم را داشته باشد. پس از آن، این روند با بررسی برنامه توسط هیئت نظارت بر تشویق و حمایت از سرمایه گذاری های خارجی دنبال می شود. وزارت امور خارجه و وزارت امور اقتصادی و دارایی پس از هماهنگی مقدماتی با وزارتخانه های مربوطه، گزارش کاملی را برای ارسال به هیئت نظارت برای اتخاذ تصمیم تهیه می کنند. اگر چنین نتیجه گرفته شود که این پروژه به نفع کل کشور باشد، هیئت نظارت تصمیم مساعد خود را اعلام میکند تا از طریق وزارت امور اقتصادی و دارایی، مجوز سرمایه گذاری صادر شود. پس از صدور این مجوز ، سرمایه گذار خارجی به شکل رسمی برای سرمایه گذاری و وارد کردن سرمایه و تجهیزات احتمالی حفاظت میشود.

انواع سرمایه گذاری خارجی

بر اساس ماده ۳ قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی دو روش شناخته شده برای سرمایه گذاری خارجی وجود دارد که عبارتند از :

  • سرمایه گذاری مستقیم در بخش هایی که اشخاص خصوصی در ایران مجاز به فعالیت و اقدام در آن هستند. شایان توجه است که این نوع سرمایه گذاری تنها براساس رویه ها و ترتیباتی که در فیپا پیش بینی شده است مورد پذیرش و حمایت است؛
  • سرمایه گذاری در بخش هایی که در انحصار دولت است به صورتی که که بدون اتکاء به تضمین دولت، بانک یا موسسات دولتی بازگشت سرمایه و سود از عملکرد اقتصادی طرح و فعالیت های آن ناشی شود. این سرمایه گذاری میتواند در قالب هایی نظیر بیع متقابل((Buy back، ساخت، بهره برداری و واگذاری (BOT)و مشارکت مدنی (جوینت ونچر) صورت پذیرد.

 

بیشتر بخوانید:بانک نمونه قرارداد های حقوقی

 

سرمایه گذاری مستقیم اشخاص و شرکت های خارجی در ایران

سرمایه گذاری مستقیم خارجی نوعی سرمایه گذاری فرامرزی و بین المللی در یک کسب و کار تجاری توسط شخص حقیقی یا یک شخص حقوقی مستقر در کشور دیگر با هدف دستیابی به سود در بلند مدت است. در این نوع سرمایه گذاری، کنترل و مدیریت شرکت بطور کامل یا به صورت جزئی در دست سرمایه گذار خارجی است. قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی ، این نوع سرمایه گذاری را  به روش های زیر قابل دستیابی میداند:

درحقیقت میتوان چنین اذعان داشت که ماده سه قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی در تلاش است تا ضوابط و معیارهای سرمایه گذاری خارجی را در بخش خصوصی و عمومی بیان کند مطابق اصل ۴۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، ” نظام اقتصادى جمهورى اسلامى ایران بر پایه سه بخش دولتى، تعاونى و خصوصى با برنامه‏ریزى منظم و صحیح استوار است.”

براساس قانون سیاست های کلی اصل ۴۴، سرمایه گذاری و مدیریت و تملک در بخش هایی نظیر فعالیت بازرگانی خارجی، صنایع بزرگ و صنایع مادر، بیمه، حمل و نقل هوایی و حمل و نقل دریایی و … ، توسط شرکتهای غیر دولتی و مؤسسات دولتی و بخشهای تعاونی و خصوصی مجاز است. باتوجه به آنچه گفته شد سرمایه گذاران خارجی در این بخش ها میتوانند به صورت مستقیم سرمایه گذاری نمایند.

 

حل و فصل اختلافات

یکی از حوزه های مهم سرمایه گذاری خارجی بخش مربوط به طرح های عمرانی و صنعت ساخت و ساز است. مشابه صنعت ساخت و ساز بسیاری از کشورهای دیگر، اکثر قراردادهای ساخت و ساز در ایران برای حل و فصل اختلافات از روشهای جایگزین حل و فصل اختلاف استفاده می کنند. در این روش ها غالباً از  مذاکره و میانجیگری برای حل و فصل اختلاف استفاده میشود، حتی در این صورت، طرفهای متعاهد می توانند توافق کنند که چنانچه اختلاف باقی بود برای حل آن، به داوری یا اقامه دعوا در مراجع قضایی متوسل شوند. از طرف دیگر، در شرایطی که کارفرما نماینده دولت یا بخش دولتی است، یک سازوکار حل اختلاف قبلاً در قرارداد ساخت و ساز پیش بینی شده است و دست طرفین برای مذاکره آزاد باز نیست. اگرچه چنین قراردادهایی روش های جایگزین حل و فصل اختلاف را در قراردادهای استاندارد خود تعیین می کنند، اما تفاوتهای قابل توجهی بین روشهای جایگزین حل و فصل اختلافات مطابق با این قراردادها و روشهای شناخته شده انجام آنها در سایر اختلافات وجود دارد. در نتیجه توصیه می شود قبل از امضای قراردادهای ساخت و ساز، طرفین از خدمات مشاوره حقوقی بهره بگیرند.

 

 

مؤسسه حقوقی بیان امروز، در زمینه سرمایه گذاری خارجی در ایران به ارائه خدمات حقوقی به اشخاص خارجی و ایرانی حقیقی و حقوقی می پردازد. از جمله این خدمات می توان به، تدارک مقدمات حقوقی و قانونی برای سرمایه گذاری خارجی، اخذ مجوز سرمایه گذاری، مشاوره و ثبت انواع شرکت، تأسیس شعبه و تأسیس نمایندگی شرکت خارجی در ایران، قوانین کار و مالیات و اقامت در کشور ایران اشاره کرد. این موسسه حقوقی با بهره مندی از وکلای پایه یک دادگستری و مشاوران حقوقی مجرب و متخصص، آماده ارائه خدمات حقوقی مورد نیاز به منظور سرمایه گذاری و انجام فعالیت اقتصادی در ایران است.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *