یکی از اقدامات موثر سازمان بورس و اوراق بهادار در راستای حمایت از سرمایهگذاران به خصوص سهامداران اقلیت، تصویب دستورالعمل حاکمیت شرکتی بود و این اقدام مهم در تیر ماه سال ۱۳۹۷ به سرانجام رسید.
در این دستورالعمل مفاهیم ویژه و خاصی همانند عضو مستقل هیات مدیره، شرایط استقلال، حفظ حقوق سهامداران و برخورد یکسان با آنها، رعایت حقوق سایر ذینفعان، انگیزه بخشی به ذینفعان، افشا و شفافیت و مسئولیت پذیری هیات مدیره مطرح شده، که فرصت درخشانی را برای افزایش کارآیی و جذب سرمایهگذاران بازار سرمایه فراهم میآورد.
یکی از مواد دستورالعمل حاکمیت شرکتی بحث عدم مالکیت سهام شرکت اصلی توسط شرکتهای فرعی آن است. در حال حاضر تعداد زیادی از شرکتهای فعال در بازار سرمایه مالک سهام شرکت اصلی خود هستند که مبلغ مربوط به این سهام، مطابق با استانداردهای حسابداری در صورتهای مالی تلفیقی شرکت اصلی، در قسمت حقوق صاحبان سهام ، تحت عنوان سهام شرکت اصلی در مالکیت فرعی به عنوان یک رقم کاهنده ارائه میشود.
طبق ماده ۲۸ دستورالعمل حاکمیت شرکتی، «شرکت نمیتواند تملک سهام شرکت اصلی خود را داشته باشد. شرکتهایی که سهام شرکت اصلی خود را در تملک دارند، باید ظرف مدت یک سال از تاریخ تصویب این دستورالعمل، سهام خود را واگذار کنند. این مدت با موافقت سازمان برای یک دوره قابل تمدید است».
طبق مطالعات صورت گرفته، سهامداری متقابل (ارتباط دو شرکت از طریق دارا بودن سهام یکدیگر)، یک مشکل و نگرانی برای داشتن حاکمیت شرکتی خوب محسوب شده به گونهای که این موضوع منجر به کاهش توان نظارتی سهامداران اقلیت میشود و میتواند آثار منفی بر بازار سرمایه داشته باشد.
علاوه بر آن، سهامداری متقابل، مشکل نمایندگی بین سهامداران اقلیت و اکثریت را افزایش میدهد. شرکتها میتوانند با خرید و فروش سهام خود توسط شرکتهای فرعی، قیمتهای بازار را دستکاری و سرمایهگذاران بیرونی را به خرید سهام شرکت تشویق کنند.