بلاگ, حقوق تجارت

قوانین و مقررات انرژی های تجدیدپذیر

انرژی های تجدیدپذیر

قوانین و مقررات انرژی های تجدیدپذیر

 

بشر به مرور آگاه تر شده است که انرژی های تجدیدپذیر و کارائی انرژی، دیگر تنها نه در کاهش گرمایش جهانی موثر نسیت، بلکه به منظور ایجاد فرصتهای تازه اقتصادی و نیز فراهم اوردن امکان دسترسی به انرژی برای میلیون ها انسانی که همچنان بدون خدمات نوین انرژی زندگی می کنند، حیاتی است. در طول دهه گذشته و بویژه سالهای اخیر، بخش بزرگی از پیشرفتها در فناوری های مرتبط با انرژی تجدیدپذیر و همچنین افزایش جهانی ظرفیت تولید و کاهش سریع قیمت ها، به دلیل حمایت سیاستهایی بوده است که منجر به جذب قابل توجه سرمایه ها و کاهش بیش از پیش هزینه ها از طریق صرفه مقیاس شده اند.

کشور جمهوری اسلامی ایران نیز از این قبیل سیاست ها بی بهره نبوده و دیر زمانی است که در پی گسترش بهره برداری پیش از پیش از منابع انرژی تجدیدپذیر و کاهش وابستگی به منابع انرژی فسیلی می باشد. صحبت از طرح های سرمایه گذاری در ایران همواره در بسیاری از موارد پیرامون صنایع نفتی و گازی این کشور بوده است چرا که این کشور دارای منایع عظیمی از انرژی های فسیلی می باشد. با این وجود، مقامات ایرانی در حال برنامه ریزی در راستای حضور پر رنگ در بازار انرژی های نو هستند.

بر اساس گزارش رِن ۲۱ در سال ۲۰۱۵، کشور ایران از جمله کشورهای دارای اهداف و سیاست های مربوط به حوزه انرژی های تجدیدپذیرمی باشد. در واقع، برنامه کلان جمهوری اسلامی ایران استفاده بهینه از منابع انرژی های فسیلی و ارتقاء میزان بهره برداری از منابع متنوع انرژیهای تجدیدپذیر جهت تامین بخشی از نیاز روزافزون انرژی کشور می باشد. زیرا علاوه بر وجود منابع گسترده سوختهای فسیلی و تجدید ناپذیر ایران همچنین دارای پتانسیل فراوان در منابع انرژیهای تجدیدپذیر از جمله باد، خورشید، زیست‌توده و زمین‌گرمایی نیز می‌باشد.

سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق (ساتبا)

بر اساس پتانسیل موجود در ایران به منظور بهربرداری از منابع تجدیدپذیر، سازمان انرژیهای نو ایران متعاقب سیاستگذاریهای وزارت نیرو از سال ۱۳۷۴ عهده دار پرداختن به این مهم و متولی امر دستیابی به اطلاعات و فن آوریهای روز دنیا در خصوص استفاده از منابع انرژیهای تجدیدپذیر، پتانسیل سنجی و اجرای پروژه های متعدد (خورشیدی، باد و زمین گرمایی، هیدروژن و بیوماس)،خرید و فروش تضمینی برق تجدیدپذیر برای جلب مشارکت بخش خصوصی، سیاست پژوهی به منظور طرح جامع توسعه انرژی های تجدیدپذیر در کشور و همچنین آگاه سازی و آموزش های ترویجی در این زمینه بوده است.

با این وجود، در سال ۱۳۹۵ بر اساس ماده  ۸  ((قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی)) و در راستای ارتقاء بهره وری و استفاده هر چه بیشتر از منابع تجدیدپذیر، سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق(ساتبا) که از ادغام سازمان انرژی های نوایران (سانا) و سازمان بهره وری انرژی ایران (سابا) شکل گرفت. در ماده ۱ قانون تشکیل ساتبا آمده است که این سازمان “به منظور ارتقای بهره‌وری انرژی و استفاده هرچه بیشتر از منابع تجدیدپذیر و پاک از طریق فراهم نمودن زیرساخت‌های لازم در کشور و افزایش بهره‌وری عرضه انرژی و کاهش تلفات انتقال، توزیع و مصرف انرژی در کشور و استفاده از روش های تولید برق تجدیدپذیر و پاک”، تشکیل می‌شود. در ادامه قانون مزبور آمده است که “به کارگیری بخش خصوصی و حمایت از مشارکت آن، تدوین سیاست های تشویقی در جهت حمایت از شرکت های دانش بنیان، عملیاتی نمودن استفاده از انرژی های تجدیدپذیر در سطح صنعتی و انجام وظایف دولت برای تحقق اهداف سازمان”، بعنوان موضوع فعالیت سازمان مورد تاکید قرار گرفته است.

 یکی از مهمترین وظایف محوله به سازمان ساتبا بعنوان نقطه تمرکز ملی و مرکز هماهنگی فعالیتهای تحقیقاتی و اجرایی توسعه انرژیهای تجدیدپذیر، ایجاد بسترهای مناسب برای مطالعه، اجرای طرحهای پایلوت و طراحی و ساخت پروژه های نیروگاهی با مشارکت بخشهای دولتی و غیر دولتی و مهیا نمودن مسیر دستیابی به منابع متنوع انرژیهای نو با استفاده از ظرفیتها و پتانسیل های بالای کشور ایران می باشد. در این راستای به منظور دستیابی به توسعه پایدار اقدامات مهمی در توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر انجام شده است که در تیرماه سال ۱۳۹۴ رویداد مهمی در زمینه انرژی های تجدیدپذیر  شاهد به وقوع پیوست. در تاریخ مزبور وزارت نیرو ایران تصمیم گرفت که برق تولیدی از منابع انرژی های تجدیدپذیر را بر اساس تعرفه های جدید که با توجه به منابع مختلف نرخ های متفاوت دارند، خریداری نماید و مدت زمان خرید برق که به ۵ سال محدود شده بود را به ۲۰ سال افزایش داد. از دیگر اقدامات صورت گرفته در راستای توسعه پایدار می توان به مجوزعقد قرارداد به روش بیع متقابل با سرمایه گذاران بخش خصوصی و دولتی با اولویت استفاده از تجهیزات ساخت داخل اشاره نمود. در زیر نرخ های خرید تضمینی برق از نیروگاه های پاک که در سال ۱۳۹۵ مصوب شده اند را اورده شده است. قابل توجه است که نرخ های مزبور برای سال ۱۳۹۶ نیز ثابت می باشند.

با توجه به ضرورت توسعه کاربرد انرژیهای تجدیدپذیر در ایران و لزوم رعایت و همسویی با اصل ۴۴ قانون اساسی ، سازمان ساتبا جلب مشارکت و حمایت از سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی را از عمده ترین ماموریت های سازمان و دفتر مشارکتهای بخش غیر دولتی قرار داده است. سرمایه گذاران خارجی می­توانند با تاسیس شرکت در ایران و یا قرارداد مشارکت با شرکت­های ایرانی نسبت به دریافت پروانه احداث و عقد قرارداد تضمینی فروش برق اقدام نمایند.

سرمایه گذاری در بهره برداری از انرژی های پاک

علاوه بر عواملی مانند نوسانات قیمت سوخت های فسیلی و اشتغال زایی بسیار در صورت رونق بخشیدن به انرژی های تجدیدپذیر، معایب استفاده از سوختهای فسیلی همچون افزایش دمای کره زمین، تغییرات آب و هوایی و آلودگی محیط زیست در کنار مزیت مهم انرژیهای نو که همان تمام نشدنی و بدون محدودیت بودن منابع تولید آنهاست، باعث شده است تا رفته رفته توجه ویژه ای به این بخش از حوزه انرژی صورت گیرد. این توجه البته منحصر به دولتها نبوده، بلکه سرمایه گذاران داخلی و خارجی متعددی به دنبال سرمایه گذاری در بخشهای مختلف این حوزه از قبیل انرژی آبی، بادی، خورشیدی، زمین گرمایی، زیست توده، امواج و جزر و مد و … می باشند. برخورداری بسیار زیاد کشور ایران از منابع انرژی خورشیدی، بادی و زمین گرمایی در کنار موقعیت خاص جغرافیایی این کشور که از آن به عنوان پل بین آسیا و اروپا نام برده می شود، ایران را تبدیل به یکی از بهترین کشورها به منظور سرمایه گذاری در بخش انرژی های پاک کرده است. علاوه بر موارد فوق، در پرتوی انعقاد برجام و برچیده شدن بخش مهمی از تحریم های اقتصادی علیه ایران، بازار انرژی های پاک ایران به یکی از جذابترین مقاصد به منظور سرمایه گذاری تبدیل شده است و در حال حاضر بسیاری از سرمایه گذاران خارجی به منظور حضور پر رنگتر در این بازار در حال رقابت می باشند. در ادامه توضیحاتی در خصوص اقسام انرژی های تجدیدپذیر و پتانسیل کشور ایران در این زمینه ارائه خواهد گردید.

انرژیهای تجدیدپذیر و پتانسیل موجود در ایران برای بهره برداری از آنها

انرژی خورشیدی

انرژی خورشیدی مهمترین منبع انرژیهای تجدیدپذیر و به عبارتی منبع اصلی تمام انرژیهای موجود در زمین است. با این حال، میزان انرژی دریافتی از خورشید در تمام نقاط جهان یکسان نبوده و در برخی کشورها این میزان بیشتر است.  یکی از کشورهایی که به صورت بالایی بهره مند از انرژی حاصل از تابش نور خورشید می باشد کشور ایران است. با توجه به اینکه تعداد روزهای آفتابی در ایران قریب به ۳۰۰ روز می باشد که متوسط تابش در آنها ۴،۵ الی ۵،۵ کیلووات ساعت بر متر مربع است می توان از وجود ظرفیت بالا در ارتباط با این نوع از انرژی در ایران سخن گفت.

 در این راستا فرصت هایی بی نظیری در حوزه های فعالیتی مانند امکان تأسیس نیروگاههای مختلف حرارتی خورشیدی، سیستمهای فتوولتاییک و برخی دیگر از سیستمهای غیرنیروگاهی خورشیدی مانند آبگرمکنهای خورشیدی، گرمایش و سرمایش ساختمان، آب شیرین کن خورشیدی، خشک کن خورشیدی، اجاق خورشیدی و کوره خورشیدی در کشور ایران موجود می باشد.

انرژی زیست توده

یکی دیگر از اقسام مهم انرژیهای تجدیدپذیر که تعاریف متعددی از آن ارائه شده است انرژی زیست توده می باشد. به موجب دستورالعمل شماره ۷۷/۲۰۰۱ اتحادیه اروپا، زیست توده عبارت است از اجزا قابل تجزیه زیستی از محصولات، پسماندها و زائدات کشاورزی (شامل مواد گیاهی و دامی)، جنگلها و صنایع وابسته و همچنین زائدات صنعتی و شهری قابل تجزیه. از انواع منابع زیست توده میتوان به پسماندهای جامد، فاضلابهای شهری، زائدات کشاورزی و جنگلی، فضولات حیوانی، پسماندهای صنایع غذایی و کشاورزی و محصولات انرژی زا اشاره کرد.

 بدیهی است با توجه به حجم عظیم تولید موارد مزبور در ایران با توجه به جمعیت قریب به ۸۰ میلیون نفری آن، می توان از طریق تبدیل آنها به انواع مختلفی از انرژی همچون برق، سوخت و حرارت، بخش مهمی از انرژی کشور را تأمین کرد. در این راستا فناوریهایی همچون فناوریهای بیو شیمیایی، ترمو شیمیایی و فناوریهای مربوط به احتراق قابل استفاده هستند. مطالعات نشان می­دهد حدود ۸۱۰ مگاوات پتانسیل برای تولید انرژی از منابع زیست توده در کشور ایران وجود دارد.

انرژی زمین گرمایی (ژئوترمال)

از دیگر اقسام انرژیهای تجدیدپذیر می توان به انرژی زمین گرمایی اشاره کرد. این نوع از انرژی که بیشتر در مناطق آتشفشانی و زلزله خیز متمرکز شده است نشأت گرفته از انرژی خورشیدی است که در طول هزاران سال در زمین ذخیره شده است. یکی از مزیتهای این نوع از انرژی این است که به فصل، زمان و شرایط خاصی محدودیت ندارد و همواره قابل بهره برداری است؛ همچنین عدم نیاز به هرگونه سوخت و نداشتن آلایندگی از ویژگیهای عمده نیروگاههای زمین گرمایی می باشد.

 ۱۵ منطقه مستعد در کشور ایران به منظور بهربرداری از انرژی زمین گرمایی شناسایی شده است که فقط در منطقه مشکین شهر واقع در استان اردبیل، ظرفیت مخزن ۲۵۰ مگاوات الکتریکی و ۱۲۵۰ مگاواتی حرارتی برآورد می گردد. نخستین نیروگاه زمین گرمایی ایران، با قدرت ۵۵ مگاوات، که در شهر مشکین شهر واقع شده است قرار است در سال ۱۳۹۶ وارد مدار شود. از منابع انرژی زمین گرمایی می توان به منابع آب داغ، بخار خشک، تحت فشار، تخته سنگهای خشک داغ و مواد مذاب اشاره کرد.

انرژی بادی

امروزه به صورت رایجی استفاده از انرژی بادی از طریق توربینهای بادی صورت می گیرد که به منظور تولید الکتریسیته به کار گرفته می شوند. توربینهای بادی اغلب به دو دسته توربینهای محور افقی و توربینهای محور عمودی قابل تقسیم هستند. با توجه به وجود مناطق بادخیز در ایران، بستری مناسب جهت گسترش بهره برداری از توربینهای بادی فراهم است و از همین رو استفاده از این توربینها در ایران رو به افزایش می باشد.

 در اهمیت این نوع از انرژی در ایران می توان به این نکته اشاره کرد که در برنامه پنجم توسعه نصب پنج هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر هدفگذاری شده است که از این میزان ۴۵۰۰ مگاوات برای توسعه انرژی بادی در نظر گرفته شده است. بر اساس مطالعات انجام شده پتانسیل فنی انرژی بادی در کشور ایران بیش از ۱۴۰۰۰۰ مگاوات برآورد شده است.

قوانین و مقررات مربوط به انرژی های تجدیدپذیر

همانطور که در فوق اشاره گردید کشور ایران برخوردار از پتانسیل عظیمی در ارتباط با منابع انرژی تجدیدپذیر می باشد. با این وجود بهره مندی از پتانسیل مزبور و دست یابی به اهداف مقرر شده در سیاست ها و قوانین  نیازمند سرمایه گذاری مالی است. در این راستا و به منظور سرعت بخشی به روند تولید انرژی تجدیدپذیر، مقامات دولتی ایران قوانین و مقررات سرمایه گذاری را تسهیل کرده و برای تشویق سرمایه گذاران داخلی و خارجی در بخش انرژی های پاک مشوق هایی را در نظر گرفته است. قوانین و سیاست های مزبور در راستای تشویق و حمایت هر چه بیشتر ایجاد نیروگاه های پاک  با توجه به جنبه های مثبت زیست محیطی و صرفه جویی های ناشی از عدم مصرف منابع انرژی فسیلی  بوسیله سرمایه گذاری در این بخش می باشند. از جمله قوانین و مقررات مربوط به تشویق و حمایت از سرمایه گذاری در ایجاد نیروگاه های پاک در ایران می توان به موارد زیر اشاره نمود:

  • مطابق با بند ب ماده ۱۲۲ قانون برنامه سوم توسعه وزارت نیرو مجاز است بنا به تقاضای بخش خصوصی یا تعاونی رأسا، یا با مشارکت خارجی که دارای توان مالی کافی بوده و تقاضای آنها ‌دارای توجیه فنی، اقتصادی و زیست محیطی باشد، مجوز لازم برای احداث نیروگاه و تولید برق صادر کند و شرایط ازجمله تسهیلات مربوط به تبدیل‌درآمد شرکتهای مزبور به ارز و تضمین خرید برق این گونه واحدها را مشخص و اعلام کند.
  • بر اساس ماده ۱۳۳ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه به شرکت توانیر و شرکتهای وابسته و تابعه وزارت نیرو اجازه داده شده نسبت به انعقاد قراردادهای بلندمدت خرید تضمینی برق تولیدی از منابع انرژی های نو و انرژیهای پاک با اولویت خرید از بخشهای خصوصی و تعاونی اقدام نمایند. بعلاوه، وزارت نیرو مجاز است نسبت به افزایش توان تولیدی برق تا ۲۵۰۰۰ مگاوات از طریق سرمایه گذاری بخشهای عمومی، تعاونی و خصوصی اعم از داخلی و خارجی و یا منابع داخلی شرکتهای تابعه و یا به صورت روشهای متداول سرمایه گذاری از جمله ساخت، بهره برداری و تصرف (BOO) و ساخت، بهره برداری و انتقال (BOT) اقدام نماید.
  • بر اساس ماده ۶۲ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب در برنامه سوم و تنفیذ شده در برنامه چهارم و پنجم توسعه اقتصادی – اجتماعی کشور، وزرات نیروی دولت ایران وزارت نیرو مکلف شده تا انرژی برق تولیدی توسط نیروگاهها و تولیدکنندگان بخشهای خصوصی و دولتی را با قیمتهای تضمینی خریداری نماید. در ماده مزبور برای برق تولیدی توسط بخشهای غیر دولتی از منابع انرژی های نو نرخ ویژه ای در نظر گرفته شده است.
  • همچنین، ماده ۵ دستور العمل اجرایی ماده ۶۲ قانون تنظیم مقررات مالی دولت مقرر می کند که وزارت نیرو بر مبنای مجوز احداث صادر شده، نسبت به مبادله قرارداد بلندمدت خرید برق اقدام خواهد نمود. نحوه رعایت شرایط فنی برای تولید و گسیل برق به شبکه (سراسری یا محلی)، مشخصات نقطه تحویل برق و نیز کلیه شرایط حقوقی و مالی حاکم بین خریدار تولیدکننده در قرارداد درج خواهد شد.
  • بر طبق ماده ۱۳۲ قانون مالیات های مستقیم ایران، درآمد مشول مالیات واحدهای تولیدی دارای پروانه بهره برداری از دولت، از تاریخ شروع بهره برداری یا استخراج به میزان هشتاد درصد ( ۸۰ %) و به مدت چهار سال و در مناطق کمتر توسعه یافته به میزان صد در صد ( ۱۰۰ %) و به مدت ده سال از مالیات موضوع ماده (۱۰۵) این قانون معاف هستند.
  • بر اساس ماده ۶۱ قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی وزارت نیرو موظف است به منظور حمایت از گسترش استفاده از منابع تجدیدپذیر انرژی، شامل انرژیهای بادی، خورشیدی، زمین گرمایی، آبی و زیست توده (مشتمل بر ضایعات و زائدات کشاورزی، جنگلی، زباله ها و فاضلاب شهری، صنعتی، دامی، بیوگاز و بیومس) و با هدف تسهیل و تجمیع این امور، از طریق سازمان ذی ربط نسبت به عقد قرارداد بلند مدت خرید تضمینی از تولیدکنندگان غیردولتی برق از منابع تجدیدپذیر اقدام نماید.
  • مطابق با ماده ۱۹ قانون هوای پاک وزارت نیرو مکلف است نسبت به توسعه، تولید و عرضه انرژی های تجدیدپذیر و پاک بهینه به نحوی اقدام نماید که حداقل سی درصد( ۳۰ %) افزایش سالانه ظرفیت مورد نیاز برق کشور از انرژی های تجدیدپذیر تأمین شود.
  • براساس ماده ۸ قانون هدفمند کردن یارانه ها دولت مکلف شده است که سی درصد ( ۳۰ %) خالص وجوه حاصل از اجراء این قانون را برای پرداخت کمکهای بلاعوض، یا یارانه سود تسهیلات و یا وجوه اداره شده برای اصلاح ساختار فناوری واحدهای تولیدی در جهت افزایش بهره وری انرژی، آب و توسعه تولید برق از منابع تجدیدپذیر هزینه نماید.
  • مطابق با ماده ۵ قانون حمایت از صنعت برق کشور دولت موظف است برای تأمین بخشی از منابع لازم جهت اجرای طرحهای توسعه و نگهداری شبکه های روستایی و تولید برق تجدیدپذیر و پاک عوارض مصرف هر کیلووات ساعت برق را در بودجه سالانه پیش بینی نماید. وجوه حاصل شده به حساب شرکت توانیر نزد خزانه داری کل کشور واریز و صد در صد آن صرفاً بابت کمک به اجرای طرحهای مذکور هزینه می شود.
  • مطابق با ماده ۵۰ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه دولت مکلف است سهم نیروگاههای تجدیدپذیر و پاک با اولویت سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی (داخلی و خارجی) با حداکثر استفاده از ظرفیت داخلی را تا پایان اجرای قانون برنامه به حداقل پنج‌درصد(۵۵%) ظرفیت برق کشور برساند.

علاوه بر موارد اشاره شده در بالا انواع حمایت ها و تشویق های دیگری نیز، برای نمونه در قانون بودجه سال ۹۵، قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور و …، برای متقاضیان سرمایه گذاری در انرژی های تجدید پذیر مورد توجه قرار گرفته است. حمایت هایی از قبیل اینکه دارندگان پروانه احداث نیروگاه تجدیدپذیر در صورتی که نیاز است قطعات و تجهیزات برای نصب در نیروگاه خود را از خارج ایران وارد نمایند می توانند از معافیت یا تخفیف گمرکی استفاده کنند؛ یا اینکه پسماند مورد نیاز نیروگاه های انرژی زیست توده به صورت رایگان به آنها تحویل داده خواهد شد. از جمله موارد قانونی مهم دیگر باید به این امر اشاره کرد که اصل و سود سرمایه گذاری متقاضیان احداث نیروگاه پاک در ایران مطابق قانون حمایت و تشویق سرمایه گذاری خارجی (فیپا) از سوی سازمان سرمایه گذاری و کمکهای اقتصادی و فنی تضمین می گردد. در واقع، اگر سرمایه گذاری به منظور احداث نیروگاه پاک از سوی سرمایه گذار خارجی یا با سرمایه با منشا خارجی صورت گرفته باشد در صورت کسب مجوزهای لازم مشمول حمایتهای ((قانون حمایت و تشویق سرمایه گذاری خارجی)) قرار خواهد گرفت. از جمله این حمایتها عبارتند از :

  1. اجرا اصل رفتار ملی در خصوص سرمایه گذار خارجی
  2. تعهد به عدم سلب مالکیت و ملی کردن سرمایه مگر به جهت منافع عمومی آن هم با پرداخت غرامت مناسب
  3. امکان انتقال سرمایه خارجی، باقی مانده سرمایه و سود حاصل از سرمایه گذاری از ایران
  4. امکان حل و فصل اختلافات از طریق مذاکره یا دادگاههای ایران

مراحل درخواست و صدور مجوز برای ایجاد نیروگاه پاک

طبیعتا ایجاد یک نیروگاه پاک جهت بهره برداری از انرژی های تجدیدپذیر مستلزم پیمودن مراحل مختلف و اخذ مجوزهای لازم می باشد.  بر اساس اطلاعات سازمان ساتبا، مراحل درخواست و صدور مجوز برای ایجاد نیروگاه های پاک از قرار زیر می باشد:

در مرحله نخست متقاضیان احداث نیروگاه های پاک باید کار برگ های مربوطه به همراه نامه درخواست کتبی که در آن نوع، ظرفیت و محل احداث نیروگاه مشخص شده است بانضمام مستندات مربوط به شرکت نظیر اساسنامه، و مشخصات ساخت نیروگاه و … را به سازمان ساتبا ارسال نمایند. پس از دریافت پروانه احداث، مرحله بعدی مربوط به اخذ مجوزهای لازم جهت احداث نیروگاه می باشد، مجوز محیط زیست از سازمان محیط زیست ایران دریافت می گردد. جهت دریافت مجوز اتصال به شبکه با توجه به ظرفیت نیروگاه در حال احداث باید به شرکت توزیع برق یا شرکت برق منطقه ای محل احداث نیروگاه مراجعه شود و در نهایت، مجوز استفاده از زمین توسط سازمان امور اراضی ایران بر اساس پروانه احداث نیروگاه و معرفی نامه سازمان ساتبا صادر خواهد گردید.

پس از اخذ مجوزهای محیط زیست، اتصال به شبکه و استفاده از زمین، قرارداد خرید بلند مدت با متقاضی توسط ساتبا منعقد خواهد شد تا متقاضی عملیلت اجرایی دوره احداث نیروگاه را آغاز نماید. مدت زمان عملیات اجرایی احداث نیروگاه حداکثر ۳۰ ماه برای انواع زیست توده، زمین گرمایی و ابی کوچک، حداکثر ۲۴ ماه برای انواع بادی و بازیافت تلفات حرارتی در فرایندهای تولید صنعتی و حداکثر ۱۵ ماه برای انواع خورشیدی از زمان ابلاغ قرارداد می باشد. در مرحله اخر، پس از احداث و بهره برداری از نیروگاه، خرید تضمینی برق بر اساس مفاد قرارداد انجام شده و کلیه پرداختها بر اساس صورت حساب ارائه شده توسط متقاضی، بصورت ریالی و ماهانه صورت خواهد گرفت. علاوه بر موارد فوق، دریافت مجوز تخصیص آب و حریم بستر و مجوز استفاده از خطوط و جریانهای انتقال آب برای نیروگاههای برق آبی کوچک و  مجوز استفاده از زباله در نیروگاههای زیست توده مبتنی بر زباله نیز لازم می باشد.

تهیه اراضی مورد نیاز برای احداث نیروگاه

یکی از مهمترین مراحل در سرمایه گذاری و احداث نیروگاه پاک تهیه زمین مناسب به منظور ساخت نیروگاه می باشد. از آنجایی که به هنگام تقاضای صدور مجوز لازم است که طرح احداث نیروگاه به ساتبا تحویل داده شود ، یکی از ملزومات طرح مذکور مشخص بودن زمینی است که متقاضی تصمیم دارد تا در آنجا اقدام به احداث نیروگاه کند بدین منظور که ساتبا زمین معرفی شده را با استانداردهای خود تطبیق دهد لذا پیش از تقاضای صدور مجوز احداث لازم است که متقاضی نوع و محدوده زمین را مشخص کند به عبارتی چنانچه زمین جزو املاک خصوصی است ، ترتیبات مقتضی را از قبل انجام دهد وچنانچه زمین جزو اراضی ملی باشد باید آن را به ساتبا معرفی کند. گفتنی است که در رویه ساتبا پس از صدور مجوز احداث نیروگاه ، چانچه زمین جزو اراضی ملی باشد، معرفی نامه مخصوصی از طرف ساتبا صادر می شود تا متقاضی برای انجام اقدامات قانونی مربوط به آن زمین ، معرفی نامه مذکور را به اداره مربوطه تحویل دهد. براساس رویه ساتبا این تنها معرفی نامه اختصاصی است که برای ارایه به ادارات صادر می شود و برای مثال به منظور دریافت مجوز محیط زیست و مجور اتصال به شبکه صرفا باید طبق همان مجوز احداث نیروگاه اقدام صورت بگیرد.

در ارتباط با بحث زمین برای احداث نیروگاه باید توجه شود که در صورتیکه زمین مورد نظر دارای مالک خصوص باشد می توان از طریق خرید یا اجاره و یا حتی مشارکت نسبت به احداث نیروگاه پاک در زمین مربوطه اقدام نمود. اما در وضعیتی که زمین مورد نظر برای احداث نیروگاه از اراضی ملی باشد باید به قوانین و مقرراتی از قبیل ((لایحه قانونی اصلاح لایحه قانونی نحوه واگذاری و احیاء اراضی در حکومت جمهوری اسلامی ایران)) و ((دستورالعمل ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرحهای کشاورزی تولیدی و غیرکشاورزی)) دقت نمود.

در این راستا و نظر به اهمیت بهره مندی از مشاوره تخصصی حقوقی در سرمایه گذاری و احداث نیروگاه های پاک در ایران، مؤسسه حقوقی بیان امروز خدمات قابل توجهی را به سرمایه گذاران حوزه انرژی ارائه می نماید. از جمله این خدمات می توان به مشاوره حقوقی و راهنمایی به منظور ورود به این بخش از صنعت ایران، توضیح و بسط قوانین و مقررات مربوطه، اخذ مجوزهای سرمایه گذاری از جمله مجوز سازمان سرمایه گذاری و کمکهای اقتصادی و فنی، مجوز اتصال به شبکه برق، مجوز محیط زیست و از همه مهمتر مجوز زمین برای احداث نیروگاه، گواهی فعالیت از سازمان انرژیهای نو، همراهی در انعقاد قراردادهای خرید تضمینی برق و توزیع خدمات و محصولات اشاره کرد.

هنگام سرمایه گذاری در بخش انرژی های تجدیدپذیر در ایران، همانند سایر بخش های سرمایه گذاری، باید به مسائل گوناگونی توجه نمود، امری که اهمیت بهرمندی از مشاوره تخصصی حقوقی را  اهمیت می بخشد، مسائلی از قبیل:

  • بر اساس قوانین و مقررات انتقال پروانه احداث و قرارداد خرید تضمینی برق از سوی متقاضیان سرمایه­گذاری در نیروگاههای تجدیدپذیر در ایران بدون رضایت سازمان ساتبا ممنوع بوده و در صورت کشف، موجب ابطال کلیه مجوزها و امتیازات خواهد شد. همچنین اینکه پس از صدور پروانه احداث و یا مبادله قرارداد خرید تضمینی برق تا مرحله بعد از اعلام آمادگی برای شروع بهره برداری انتقال بیش از ۲۵ درصد سهام شرکت دارنده پروانه ممنوع می باشد.
  • با توجه به اینکه سانا سازمانی دولتی است و در چارچوب قوانین و مقررات حاکم بر سازمان های دولتی عمل می نماید لذا هرگونه مجوز، تائیدیه و…که در رابطه با سرمایه گذاری بخش غیردولتی در زمینه انرژی های تجدیدپذیر و پاک صادر می نماید در چارچوب مقررات و ضوابط دولتی بوده و صرفاً برق تولیدی از نیروگاه را خریداری خواهد نمود. بر این اساس کلیه مسئولیت امکان سنجی، پتانسیل سنجی، ارزیابی منبع انرژی، طراحی، انتخاب و تامین تجهیزات، تامین مالی، احداث و بهره برداری از نیروگاه، تولید برق و حفاظت فنی، مالی و جانی دوره بهره برداری بعهده سرمایه گذار می باشد . سازمان انرژی های نو ایران هیچگونه تضمین و مستندات مشابه بابت دریافت تسهیلات از بانکها صادر نخواهد نمود.همچنین در رابطه با تجهیزات انتخاب شده برای احداث نیروگاه هیچ تائیدیه ای از سوی این سازمان صادر نخواهد شد.
  • مدت زمان احداث و مهلت شروع بهره برداری تجاری از نیروگاه های موضوع قرارداد طی حداکثر ۳۰ ماه برای انواعزیست توده، زمین گرمایی و آبی کوچک ،حداکثر ۲۴ ماه برای انواع بادی و بازیافت تلفات حرارتی در فرآیند های صنعتی و حداکثر ۱۵ ماه برای انواع خورشیدی از زمان عقد قرارداد می باشد.
  • اعتبار مجوزهای صادره برای احداث نیروگاه های تجدیدپذیر حداکثر شش ماهه بوده و در صورت عدم پیشرفت پروژه، مجوز صادره باطل خواهد شد.
  • اخذ مجوزهای لازم تماما بر عهده و به هزینه متقاضی احداث نیروگاه خواهد بود و سانا در خصوص اخذ مجوزها صرفا با صدور برخی نامه ها به کمک متقاضی خواهد پرداخت.
  • قانون حاکم بر قراداد از هر حیث قوانین جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.
  • با امضا قرارداد خرید تضمینی برق، فروشنده نسبت به تمامی قوانین از جمله مالیاتی، کار و تامین اجتماعی، زیست محیطی و… مطلع فرض خواهد شد و نتیجتا هیچ گونه مسئولیتی در خصوص نقض قوانین فوق برعهده خریدار نخواهد بود.
  • در موارد از قبیل ورشکستگی فروشنده، حکم توقیف ومصادره داراییهای فروشنده، لغو مجوز اتصال به شبکه یا مجوز محیط زیست، در صورتی که مشخص شود فروشنده جزو ممنوعیتهای قانون منع مداخله مصوب ۱۳۳۷ خطر فسخ قرارداد خرید تضمینی برق وجود دارد.

خدمات حقوقی مربوط به انرژی های تجدیدپذیر

با عنایت به نکات بالا لازم است متقاضیان سرمایه گذاری در نیروگاه های تجدیدپذیر ایران بر اساس ظرفیت هائی که نسبت به توانمندی احداث آن اطمینان دارند و با آگاهی کامل از قوانین و مقررات اقدام نمایند در غیر این صورت نه تنها امکان بهره مندی ازمنافع قرارداد خرید تضمینی برق را از دست خواهند داد بلکه این موضوع به عنوان امتیاز منفی در صدور پروانه و قراردادهای احتمالی بعدی آنها در نظر گرفته و موجب محدودیت­هایی خواهد شد.

به عنوان مثال یکی از مسائل مهم و دغدغه های اصلی سرمایه گذاران در تأسیس نیروگاههای پاک، بحث اراضی مورد نیاز به منظور احداث نیروگاه می باشد. در این راستا آشنایی با انواع زمین از جمله اراضی دولتی، خصوصی مفروز، خصوصی مشاع و همچنین اراضی موقوفه و همچنین ریسکهای مربوط به استفاده از هرکدام از آنها ضروری است. مضاف بر این، سرمایه گذاران این حوزه باید از انواع قراردادهایی که بسته به تابعیت ایرانی یا غیر ایرانی خود می توانند در ارتباط با این زمینها منعقد نمایند نیز آگاهی یابند. توجه به این نکته ضروری است که در صورت تصمیم گیری ناآگاهانه و اشتباه در هرکدام از زمینه های مزبور، ریسک حقوقی سرمایه گذاری به شدت افزایش می یابد. علاوه بر این، اطلاع یافتن از سابقه ثبتی و معاملاتی زمین مد نظر نیز به طور اساسی در پایین آوردن میزان ریسک سرمایه گذاری مؤثر است. تمامی مباحث فوق الذکر علاوه بر امر تغییر کاربری که ممکن است در ارتباط با اراضی مد نظر قابل طرح باشد صرفاً بخش کوچکی از دغدغه های سرمایه گذاری در این حوزه است که میتوان با مدیریت صحیح و بهره گیری از یک تیم حقوقی مجرب آنها را رفع نمود و به شیوه صحیح وارد بازار انرژی ایران شد.

در همین راستا، مؤسسه حقوقی بیان امروز با بهره گیری از وکلای کارآموخته آماده می باشد تا مشتریان خود را در تمامی ابعاد حقوقی مربوط به این حوزه یاری رسانده و دغدغه های سرمایه گذاران در بخش انرژی های تجدیدپذیر را به حداقل ممکن برساند.

دانلود نسخه pdf – خدمات حقوقی انرژیهای تجدیدپذیر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *