دارایی های معنوی بخش مهمی از سرمایه یک شرکت و کسب و کار را تشکیل میدهد که انواع مختلفی را در برمیگیرد ، از جمله اختراعات که موجب میشود محصولات مطلوب تری عرضه شوند یا باعث می شود فرآیندهای تولید و روش های تجاری کارآمدتر و اقتصادی تر باشند؛ علائم تجاری که از نام‌ها، لوگو ،نمادها و نشانه هایی که برای شناسایی و تمایز یک شرکت و کالاها و خدماتش استفاده میشود، حمایت میکند؛ اسرار تجاری که از لیست مشتریان ، لیست فروشنده ها ، فرمول ها و موارد مشابه محافظت می کند. حق انتشار (کپی رایت) که از اصول بازاریابی ، راهنماهای محصول و کتابچه راهنمای کاربر ، آثار صوتی و تصویری ، نرم افزار ، گردآوری اطلاعات و آثار هنری محافظت می کنند.
علی رغم اهمیت دارایی های معنوی، کسب و کارها تا مدت زمان زیادی از ارزش آنها غافل بودند و بیشتر بر اموال و دارایی های مادی خود تأکید میکردند. رشد سریع و رونق کسب و کارهای مجازی و تغییرات قوانین و مقررات موجب تغییر و تحول تفکرات سنتی در حوزه تجارت گردیده است به نحوی که اکنون کسب و کارها و شرکت ها به شکل موثری اهمیت و نقش دارایی های معنوی خود را فعالیت های تجاری شان به رسمیت میشناسند و در تصمیم گیری های خود به جایگاه این دارایی ها توجه میکنند به همین جهت امروزه بحث ممیزی دارایی های معنوی مطرح و به یکی از حوزه های کاربردی و پرتقاضا تبدیل شده است با این وجود هنوز هم برخی کسب و کارها نسبت به ممیزی دارایی های معنوی درک واضح و درستی ندارند. در ادامه قصد داریم کارکرد و اهمیت آن را تبیین و از نقش آن در کسب و کارهای نوپا و استارتاپ ها سخن بگوییم.
ممیزی دارایی های معنوی چیست؟
ممیزی دارایی های معنوی یک بررسی منظم و منسجم در مورد دارایی معنوی یک شرکت و خطرات و فرصتهای مرتبط با آن است. ممیزی دارایی معنوی می تواند به ارزیابی، حفظ، تقویت و رشد دارایی های معنوی، اصلاح نواقص حقوق مالکیت معنوی، به کارگیری دارایی های معنوی بدون استفاده ی شرکت، تشخیص ریسک شرکت در خصوص کالاها و خدماتی که حقوق مالکیت معنوی را نقض میکند و اتخاذ بهترین روش برای مدیریت دارایی های معنوی کمک کند. یک ممیزی دقیق دارایی های معنوی نه تنها دارایی های غیرمادی را به شکل موشکافانه ارزیابی می کند بلکه تمام توافقات و قراردادهای شرکت، رویه ها و استراتژی کسب و کار و حتی دارایی های معنوی رقبا را نیز مورد توجه قرار میدهد. ممیز دارایی های معنوی اهداف شرکت از تأسیس و شروع به کار را مورد توجه قرار میدهد و ارزیابی میکند آیا شرکت در استفاده از دارایی های معنوی در مسیر تحقق سند چشم انداز خود حرکت کرده است یا خیر.
ممیزی دارایی‌های معنوی توسط وکیل یا موسسه حقوقی انجام میشود چرا که در این خصوص اشراف بر آخرین قوانین و مقررات، درک ارزش این قسم از دارایی برای کسب و کار و انتخاب بهترین شیوه برای حفاظت از آنها حائز اهمیت است. مشارکت سایر بخش ها در کسب و کار برای انجام درست و صحیح این ممیزی بسیار ضروری است برای شرکت هایی با دارایی های معنوی زیاد و پیچیده، ممیزی دارایی معنوی از چند راه امکان پذیر است که یکی از آنها وضعیت رقابتی و سهم و نقش آنها در بازار و ارزیابی محصولات و خدمات خودشان است تا در نهایت توصیه نامه ها و دستورالعمل هایی برای آینده از این طریق ارائه گردد.
ممیزی دارایی‌های معنوی میتواند صرفاً بر یک حوزه از دارایی های معنوی متمرکز باشد. ممیزی دارایی‌های معنوی میتواند از همان ابتدای شروع به کار یک کسب و کار ایجاد شود.
هزینه ممیزی دارایی‌های معنوی چقدر است؟
ممیزی دارایی‌های معنوی در نوع و حجم متفاوتی میتواند وجود داشته باشد که این بستگی به کسب و کاری دارد که ممیزی دارایی‌های معنوی را برای حفاظت و ارزیابی دارایی‌های معنوی خود استفاده میکند. از سوی دیگر زمانی که برای انجام آن لازم است نیز متناسب با میزان دارایی های معنوی و انتظاری که از ممیزی دارایی‌های معنوی وجود دارد است. استفاده از وکیل یا موسسه حقوقی که آشنا به حقوق مالکیت فکری بوده و نسبت به ارزش گذاری دارایی های معنوی دارای تجربه باشد میتواند اهداف کسب و کار را در این خصوص تأمین نماید. به عنوان مثال وکیل یا موسسه حقوقی که در مذاکره نسبت به مجوزها و گواهی های دارایی های معنوی و معاملات و قراردادهای مرتبط با آنها کارآمد باشد.
فرآیند ممیزی دارایی های فکری
ساده ترین و اولیه ترین شیوه ممیزی مالکیت فکری شامل موارد زیر است:
- آموزش به مدیران و کارکنان یک شرکت و کسب و کار در خصوص انواع مختلف دارایی های معنوی؛
- بررسی انواع دارایی های فکری است که به کسب و کار تعلق دارد؛
- ارزیابی اینکه وضعیت و موقعیت دارایی های معنوی چگونه است و اینکه کدام بخش از دارایی های معنوی حفاظت شده و کدامیک احتیاج به تقویت دارد؛
- رفع نواقص احتمالی در خصوص حفاظت از دارایی های معنوی مثل نقص در ثبت اختراع یا احتیاج به روز رسانی برخی اسناد و مدارک و تقاضاها و شرایط پرداخت حق امتیاز آنها که مورد غفلت است؛
- بررسی توافق نامه ها و قراردادها با نیروهای کار و پیمانکاران که ممکن است اسرار تجاری را در معرض خطر قرار دهد و تنظیم مجدد قراردادها در صورت نیاز؛
- تشخیص حوزه هایی در شرکت که به خوبی کپی رایت از آنها حفاظت نکرده است؛
- تشخیص نقض حق کپی رایت از سوی رقبا و سایر کسب و کارها و مطالبه خسارت برپایه آن؛
- معرفی فرصت های جدیدی که برای ثبت اختراع یا ثبت علامت تجاری و نظیر آنها وجود دارد و مورد غفلت قرار گرفته است؛
- ارزیابی هزینه های توسعه فناوری جایگزین و تعیین میزان سودآوری آن.
در صورتی که با شروع به ارزیابی وضعیت مشخص شود که اقدامات لازم برای حفظ دارایی های معنوی به شکل مناسبی انجام شده باشد ممیزی دارایی‌های معنوی خاتمه می یابد. در کسب و کارهای در حال رشد یا شرکت هایی که با فناوری نوین سرو کار دارند یا به توسعه و گسترش آنها مشغولند یا آنهایی که با موارد متعددی از دارایی های معنوی درگیر هستند فرآیندی پیچیده تر و زمانبر تر است به همین جهت ممکن است کسب و کار تقاضا کند تا ممیزی صرفاً در خصوص یک حوزه صورت پذیرد یا یکی از تصمیمات مورد سنجش قرار بگیرد که به عنوان مثال آیا یک فناوری خاص ارزش ثبت به عنوان اختراع را دارد یا خیر. حتی ممکن است یک شرکت نسبت به وضعیت مالکیت معنوی خود آگاهی داشته باشد و از ممیزی بخواهد توصیه هایی را برای حفاظت ارائه کند و در مواردی حتی ممکن است شرکت زمانی به ممیزی دارایی‌های معنوی روی بیاورد که اختلاف یا مسأله ای در خصوص یکی از دارایی‌های معنوی اش وجود دارد و بدین ترتیب از ممیزی برای حل بحران یا پیش گیری از خسارت بیشتر کمک بگیرد؛ که در این شرایط فرآیند ممیزی دارایی‌های معنوی پیچیده تر و تخصصی تر میگردد.
اهمیت ممیزی دارایی‌های معنوی
اهمیت ممیزی دارایی‌های معنوی تنها به حفاظت از دارایی های معنوی خلاصه نمیشود بلکه در مواردی که شرکت با پیشنهاد خرید از سوی ثالث مواجه میشود یا قصد شروع همکاری و مشارکت با یک شرکت دیگر یا ادغام با آن را دارد، آگاهی از ارزش دارایی های معنوی و خصوصیات و وضعیت هر یک میتواند سرعت انجام معاملات و انعقاد قراردادها را بهینه سازد و بنابراین شرکت ها همواره برای چنین موقعیت هایی آماده هستند و امکان اشتباه آنها کمتر است. در واقع در سرمایه گذاری مشترک ممکن است دارایی های معنوی یک شرکت به تنهایی برای شروع همکاری مناسب باشد درحالیکه تأمین مالی پروژه به شرکت دیگر معطوف گردد.
ممیزی دارایی‌های معنوی ممکن است برای شرکتهایی که قبلاً این کار را نکرده اند و برای شرکتهایی که دارایی های غیرمادی آنها در معرض خطر قرار دارد ، یک کار دلهره آور به نظر برسد. اما مدیریت موثر مالکیت معنوی برای موفقیت در تجارت مهم است که ممیزی دارایی‌های معنوی اولین گام در رسیدن به چنین هدفی در کسب و کارهاست.
مؤسسه حقوقی بیان امروز، در زمینه حقوق مالکیت معنوی در ایران به ارائه خدمات به اشخاص خارجی و ایرانی حقیقی و حقوقی می پردازد. از جمله این خدمات میتوان به مشاوره در زمینه ثبت اختراع، ثبت علامت تجاری، خدمات مشاوره پیرامون ثبت لوگو و برند، ممیزی دارایی های معنوی و داوری در اختلافات احتمالی در این نوع موضوعات اشاره کرد. این موسسه حقوقی با بهره مندی از وکلای پایه یک دادگستری و مشاوران حقوقی مجرب و متخصص، آماده ارائه خدمات حقوقی مورد نیاز در زمینه ممیزی دارایی‌های معنوی ایران است.
بیشتر بخوانید :
سلام شما را به مشارکت در اولین نمایشگاه تخصصی تجاری سازی دارایی های معنویiPEX2024 دعوت می کنیم.