موسسات حقوقی به عنوان موسسات و تشکیلات غیرتجاری شناخته میشوند که مثل تمام اشخاص حقوقی اعم از تجاری و غیرتجاری باید در اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیرتجاری (اداره ثبت شرکت ها) محل فعالیت خود به ثبت برسد و اساسنامه ای داشته باشد که حسب مورد این اساسنامه و تغییرات بعدی آن باید به تأیید کانون وکلای دادگستری یا مرکز مشاوران قوه قضائیه رسیده باشد.
ثبت اساسنامه موسسات حقوقی در اداره ثبت شرکت ها نیز برای رسمیت یافتن فعالیت شان ضروری است.
موسسه حقوقی از چه ویژگی هایی باید برخوردار باشد ؟
موسسات حقوقی طبق قانون میبایست به همین مشخصات در اداره ثبت شرکت ها به ثبت برسند. ثبت مؤسسات حقوقی موکول به ارائه پروانه ی تأسیس از قوه قضاییه برای مدتی که در پروانه تعیین شده و تمدید ثبت، تابع تمدید پروانه است. موسسات حقوقی میتوانند از خدمات وکلای مقیم هر حوزه در کارها و اقدامات خود بهره بگیرند. علاوه بر این، عبارت “موسسه حقوقی” حتما باید در عنوان آنها درج شود. موسسه حقوقی باید دو رکن بنیادین را دارا باشند:
- مجمع عمومی صاحبان سهام که میبایست وظایف و اختیارات مدیران موسسه را مشخص کند.
- مدیریت
شرایط لازم در خصوص موسسات حقوقی عبارتند از:
الف)شرایط مربوط به موسسین موسسه حقوقی
- تمام موسسین موسسه حقوقی الزاماً نباید وکیل دادگستری باشند ولی حداقل دو نفر از موسسین باید وکیل دادگستری و برخوردار از پروانه پایه یک وکالت باشند یا در زمره مشاوراین مرکز قوه قضائیه محسوب شوند. تعداد موسیسن براساس آیین نامه تشکیل موسسات حقوقی و نحوه اداره آنها حداقل سه شخص حقیقی است؛
- در ثبت موسسه حقوقی زیر نظر کانون وکلا، یکی از وکلای موسس باید بیش از ده سال از پروانه وکالتش سپری شده باشد؛
- موسسین نباید سابقه محکومیت کیفری سنگین و محکومیت انتظامی درجه چهار و بالاتر داشته باشند؛
- موسسین نباید دارای دفتر وکالت یا شاغل در یک موسسه حقوقی دیگر باشند؛
شایان ذکر است، موسسین باید دائماً تمامی شرایط فوق را دارا باشند تا عضویت شان در موسسه حقوقی معلق نگردد.
در کنار آنچه بیان شد باید توجه شود که براساس رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری اگرچه تأسیس موسسه حقوقی با امر وکالت ملازمه ندارد و ثبت موسسات حقوقی توسط غیر وکلاء ملازمه ای با تظاهر و مداخله صاحبان آنها در امر وکالت ندارد؛و از ماده ۵۵ قانون وکالت نیز چنین استنباط نمیشود که ثبت موسسات حقوقی در صلاحیت انحصاری وکلا است، اما ضرورت های حرفه ای ایجاب می نماید که در خصوص موسسات فعال در این بخش با حساسیت ویژه ای رفتار کرد.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در دادنامه شماره ۲۷۵۴ خود ضمن ابطال بخشنامه اداره ثبت شرکت ها و موسسات که به موجب آن ثبت موسسات حقوقی را بی نیاز از مجوز کانون وکلا و مرکز مشاوران قوه قضائیه دانسته بود، اخذ چنین مجوزهایی را ضروری تشخیص داد. در واقع اگرچه تأسیس موسسه حقوقی ملازمه با امر وکالت ندارد ولی اخذ مجوز از کانون وکلا و مرکز مشاوران قوه قضائیه ضروری است اما این به معنای لزوم داشتن پروانه وکالت دادگستری نیست.
به موجب رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، فارغ التحصیلان حقوق برای تأسیس و ثبت موسسه حقوقی از دو راه میتوانند اقدام نمایند:
- گروهی از فارغ التحصیلان حقوق که دارای پروانه وکالت دادگستری هستند براساس ضوابطی که به آن اشاره شده است میتوانند اقدام به تأسیس نمایند.
- آن دسته از دانش آموختگان حقوق که فاقد پروانه وکالت هستند برای ثبت و تأسیس چنین موسساتی میبایست از مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه مجوزهای لازم را اخذ نمایند.
مبنای حقوقی رای قضات دیوان ضرورت استفاده از خدمات افراد متخصصی است که صلاحیتشان برای ورود به عرصه قانونی توسط مراجع ذی صلاح تأیید شده تا بتوان در خصوص صیانت از حقوق مردم اطمینان کافی را کسب کرد چرا که در غیر این صورت امکان خسارت به حقوق مردم محتمل تر است.
ب)شرایط مربوط به محل استقرار موسسه حقوقی
وکلای موسس تنها در حوزه ای که پروانه وکالتشان مربوط به آنجاست میتوانند موسسه حقوقی تأسیس کنند. موسسه حقوقی باید تابعیت ایرانی داشته باشد و نمیتوان با هیچ اکثریتی این تابعیت را تغییر داد.
ج)شرایط مربوط به موضوع خدمات موسسه حقوقی و نحوه فعالیت موسسه حقوقی
خدمات موسسات حقوقی دامنه گسترده ای از امور حقوقی را شامل میشوند که مهم ترین خدمات عبارتند از: قبول وکالت در پرونده های مختلف و اقامه دعوا یا طرح شکایت، مشاوره حقوقی تلفنی، مشاوره حقوقی آنلاین از قبیل مشاوره حقوقی از طریق شبکه های اجتماعی و غیره، مشاوره حقوقی حضوری، تنظیم قرارداد، خدمات مشاوره و تنظیم اسناد از قبیل تقسیم نامه یا وصیت نامه و غیره، تنظیم و ارسال اظهارنامه برای وصول مطالبات موکل، پژوهش در حوزه های مختلف حقوقی، برگزاری کارگاه‌ها و سمینارها و کلاس های آموزشی تخصصی، خدمات داوری و یا مذاکره با طرف دعوا، انجام امور ثبتی شرکتها و موسسات حقوقی، ارزیابی بایسته و … . موسسات حقوقی میتوانند در حوزه هایی به صورت تخصصی فعالیت کنند و در چنین صورتی مانعی وجود ندارد که حوزه مذکور را در عنوان خود درج نمایند.
قوانین و مقررات حاکم بر موسسات حقوقی
موسسات حقوقی به صورت کلی در سایه حاکمیت قوانین ذیل قرار دارند:
- آیین نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و موسسات غیرتجاری: براساس آیین نامه مذکور موسسه حقوقی یه عنوان یک موسسه غیرتجاری شناخته میشود؛
- قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی: ماده ۱۸۷ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران تأکید دارد که قوه قضائیه میتواند صلاحیت فارغ التحصیلان رشته حقوق برای اینکه مجوز تأسیس موسسات مشاوره حقوقی تأسیس نمایند احراز کند تا حمایت های لازم حقوقی ارائه شود و دسترسی اشخاص به خدمات حقوقی نیز تسهیل گردد. حضور مشاوران مذکور در محاکم دادگستری و ادارات و سازمانهای دولتی و غیردولتی برای انجام امور وکالت متقاضیان مجاز خواهد بود. تأیید‌صلاحیت کارشناسان رسمی دادگستری نیز به طریق فوق امکان‌پذیر است.
موسسه حقوقی با دفتر وکالت یا شرکت چه تفاوتی دارد؟
موسسه حقوقی نسبت به دفتر وکالت نه تنها میتواند خدمات متنوع تری ارائه کند به دلیل امکان بهره مندی از گروهی متشکل از وکلا و کارشناسان حقوقی امکان ارائه خدمات تخصصی تری را دارند. از طرفی در این موسسات اشخاص میتوانند با اعطای حق توکیل به صورت همزمان از خدمات دو وکیل دادگستری با پرداخت یک حق الوکاله برخوردار شوند.
از سوی دیگر قانون‌گذار در تبصره بند ۲۴ ماده ۵۵ قانون شهرداری، دفتروکالت را در زمره کارهایی قرار داده است که به شرط عدم مزاحمت برای همسایگان در محل مسکونی نیز دایر گردد و اشتغال مالک را در محل ملکی مسکونی خود غیرتجاری و بلامانع اعلام کرده است و این در حالی است که موسسات حقوقی را نمیتوان مشمول این ماده دانست و باید استقرار آنها در ملک مسکونی را با ایراد مواجه دانست.
عنوان شرکت صرفا در مورد شرکت های تجاری قابل استفاده است که در قانون تجارت مورد اشاره قرار گرفته است و مهم ترین تفاوت موسسه حقوقی با شرکت در عدم وجود قصد تجاری موسسین در خصوص موسسه حقوقی است. توجه به این نکته ضرورت دارد که وجود قصد انتفاع منافاتی با ماهیت غیرتجاری موسسات حقوقی ندارد بلکه آنچه اهمیت دارد این است که موسسه حقوقی نباید برای امر تجاری تشکیل شود.
مدارک لازم برای ثبت موسسه حقوقی
- تقاضانامه موسسات حقوقی؛
- اساسنامه موسسات حقوقی؛
- کپی برابر اصل تمام مدارک احراز هویت موسسین و نماینده موسسه حقوقی؛
- کپی برابر اصل مدارک تحصیلی اشخاص عضو موسسه حقوقی؛
- آخرین روزنامه رسمی مشخص حقوقی و نامه معرفی نماینده در صورتیکه اعضاء هیأت مدیره از اشخاص حقوقی باشند.
بیشتر بخوانید:
