امکان دارد هر یک از طرفین بعد از گذشت ۲۰ روز از ابلاغ رای ، درخواست ابطال آن را از دادگاه بخواهند. قصد مدعی خدشه دادر کردن رای داور می باشد که امکان دارد این درخواست نسبت به کل رای باشد و یا نسبت به جزئی از رای باشد.همانطور که در مقالات گذشته راجع به امر داوری حقوقی و تفاوت های داوری و میانجیگری و … صحبت نمودیم در این مقاله به نحوه ابطال رای داوری می پردازیم.
ابتدا لازم است مجدد یک تعریف کلی از داوری بیان کنیم سپس در ادامه به بررسی رای و نحوه ابطال آن بپردازیم .
داوری حقوقی
مطابق ماده ۴۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی : کلیه اشخاصی که اهلیت اقامه دعوا دارند می توانند با تراضی یکدیگر منازعه و اختلاف خود را خواه در دادگاهها طرح شده یا نشده باشد و در صورت طرح در هر مرحله ای از رسیدگی باشد به داوری یک یا چند نفر، ارجاع دهند.
به طور عامیانه داوری یکی از مصالحانه آمیزترین روش های حل اختلاف می باشد و افراد متخصص و مجرب سعی دارند در کمترین زمان به نتیجه مطلوب دست پیدا نمایند.
البته یک سری از موضوعات هستند که در داوری مطرح نمی شوند که عبارتند از : دعوی ورشکستگی ، اصل نکاح ، طلاق ،نسب ، جرایم رسیدگی به جرم حتی جرایم قابل گذشت و امنور حسبی و …
بیشتر بخوانید: داوری بهترین راه حل و فصل اختلافات برای کسب و کارها
داوری
البته نکته مهم این است که امکان دارد شرط داوری ذیل قرارداد ذکر شود و حتی در قرارداد جداگانه ای قبل از حدوث اختلاف پیش آید و یا بعد از حدوث اختلاف طرفین مستقیما و بدون شرط داوری وبا توافق یکدیگر به داوری مراجعه نمایند.
امتیاز های داوری نسبت به روش های دیگر حل اختلاف
- سرعت رسیدگی بالاتر از محاکم دادگستری
- هزینه اداری و داوری کمتر از محاکم دادگستری
- رسیدگی پرونده توسط افراد متخصص و مجرب به طور تخصصی
- رسیدگی غیر علنی
اجرای رای داوری
پس از برگزاری جلسه رسیدگی توسط داور، رای توسط وی صادر می شود. و بعد از گذشت ۲۰ رو لازم الجرا است .
البته به ۲ شکل اتفاق خواهد افتاد :
- در صورتی که رجوع به داور مطابق قرارداد باشد پس از گذشت ۲۰ روز از ابلاغ هریک از طرفین اجرای ان را می توانند از مرکز داوری درخواست نماید .در غیر این صورت هر یک از طرفین ذینفع می توانند به موجب دادخواست جداگانه ای تقاضا صدور اجراییه نمایند.
- امکان دارد در بعضی از دعاوی قاضی اختلاف را به داوری ارجاع دهد وداور رای صادر نماید در این دعاوی درصورتی که طرفین رای را اجرا نممایند ذینفع می تواند بدون دادخواست جداگانه تقاضی صدور اجراییه از همان دادگاه بنماید.
طرح دعوی ابطال رای داوری
اقامه دعوی ابطال رای داوری نیلزمند تقدیم دادخواست جداگانه به دادگاه رسیدگی کننده نسبت به اصل دعوی می باشد.
هزینه ابطال رای داوری
هزینه طرح دعوی ابطال رای داوری معادل هزینه دعاوی مالی محاسبه می شود.
ابطال رای داوری با توافق طرفین داوری
ریشه و اصل داوری ،تراضی طرفین است، بنابراین در صورتی که داوری از موارد اجباری قانون نباشد طرفین می توانند با تراضی یکدیگر یک گزارش اصلاحی تحت عنوان اسقاط راس داوری تنظیم نمایند.
ماده ۴۸۱ قانون آیین دادرسی مدنی
موجبات ابطال رای داوری
ماده ۴۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی موجبات داوری را به طور حصری بیان نموده است بنابراین حتما موجبات ابطال رای دااوری باید شامل یکی از موارد ماده ۴۸۹ باشد.
رأی داوری درموارد زیر باطل است و قابلیت اجرایی ندارد:
- رأی صادره مخالف با قوانین موجد حق باشد.
رای داور نباید مخالف با اخلاق حسنه ، نظم عمومی و قوانین موجد حق باشد بنابراین باید اصول دادرسی حتما رعایت گردد .
بنابراین در صورتی که این امر رعایت نشود به در خواست ذینفع باطل خواهد گردید.
- داور نسبت به مطلبی که موضوع داوری نبوده رأی صادر کرده است.
مطابق ماده ۴۵۸ آیین دادرسی مدنی در هر مورد که داور تعیین می شود باید موضوع و مدت داوری و نیز مشخصات طرفین و داور یا داوران به طوری که رافع اشتباه باشد تعیین گردد. در صورتی که تعیین داور بعد از بروز اختلاف باشد، موضوع اختلاف که به داوری ارجاع شده باید به طور روشن مشخص و مراتب به داوران ابلاغ شود.
بنابرای داور خارج از این موضوعات رسیدگی نماید نسبت به آن مقداری که موضوع داوری نمی باشد ذینفع می تواند تقاضا ابطال نماید.
- داور خارج ازحدود اختیار خود رای صادر نموده باشد. دراین صورت فقط آن قسمت از رای که خارج از اختیارات داور است ابطال می گردد.
- رأی داور پس از انقضای مدت داوری صادر و تسلیم شده باشد.
یکی از مهم ترین نکات این است که هم صدور وهم ابلاغ رای داوری باید داخل مهلت داوری ذکر شده باشند.
تبصره ماده ۴۸۴ تبصره – درمواردی که طرفین به موجب قرارداد ملزم شده اند که در صورت بروز اختلاف بین آنان شخص یا اشخاص معینی داوری نماید اگر مدت داوری معین نشده باشد مدت آن سه ماه و ابتدای آن از روزی است که موضوع برای انجام داوری به داور یا تمام داوران ابلاغ می شود. این مدت با توافق طرفین قابل تمدید است.
- رأی داور با آنچه در دفتر املاک یا بین اصحاب دعوا در دفتر اسناد رسمی ثبت شده و دارای اعتبار قانونی است مخالف باشد.
بنابراین ابطال رای داوری منوط به ارائه مدارک و سند رسمی می باشد ، بنابراین صدور رای برخلاف سند رسمی که قبلا بی اعتبار گشته است باعث ابطال رای داوری نمی شود.
- رأی به‌وسیله داورانی صادرشده که مجاز به صدور رای نبوده‌اند.
در قانون به طور حصری افراد ممنوع از داوری بیان شده است که البته ۲ دسته بندی وجود دارد :
افرادی که با تراضی طرفین حتی با وجود ممنوعیت به عنوان داور انتخاب می شوند :
مطابق ماده ۴۶۶ قانون آیین دادرسی مدنی:
اشخاص زیر را هر چند با تراضی نمی توان به عنوان داور انتخاب نمود :
۱- اشخاصی که فاقد اهلیت قانونی هستند.
۲- اشخاصی که به موجب حکم قطعی دادگاه و یا دراثر آن از داوری محروم شده اند.
داورانی که حتی با تراضی طرفین نیز نمی توانند داور پرونده مذکور شوند :
ماده ۴۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی:
دادگاه نمی تواند اشخاص زیر را به سمت داور معین نماید مگر با تراضی طرفین :
۱- کسانی که سن آنان کمتر از بیست و پنج سال تمام باشد.
۲- کسانی که در دعوا ذی نفع باشند.
۳- کسانی که با یکی از اصحاب دعوا قرابت سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم داشته باشند.
۴- کسانی که قیم یا کفیل یا وکیل یا مباشر امور یکی از اصحاب دعوا می باشند یا یکی از اصحاب دعوا مباشر امور آنان باشد.
۵- کسانی که خود یا همسرانشان وارث یکی از اصحاب دعوا باشند.
۶- کسانی که با یکی از اصحاب دعوا یا با اشخاصی که قرابت نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم با یکی از اصحاب دعوا دارند، درگذشته یا حال دادرسی کیفری داشته باشند.
۷- کسانی که خود یا همسرانشان و یا یکی از اقربای سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم او بایکی از اصحاب دعوا یا زوجه و یا یکی از اقربای نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم او دادرسی مدنی دارند.
۸- کارمندان دولت در حوزه ماموریت آنان.
- قرارداد رجوع به داوری بی اعتبار بوده باشد
یکی از مدارک و موارد مهم وجود قرارداد داوری می باشد در غیر این صورت داور نمی تواند به امر داوری بپردازد و هر ذینفعی می تواند تقاضل ابطال آن را از دادگاه بخواهد.
مطابق ماده ۴۸۳ قانون آیین دادرسی مدنی
در صورتی که داوران اختیار صلح داشته باشند می توانند دعوا را با صلح خاتمه دهند. دراین صورت صلح نامه ای که به امضای داوران رسیده باشد معتبر و قابل اجراست.
بیشتر بخوانید: داوری حقوقی
موسسه وکلای بین المللی بیان امروز تیمی متشکل ازبرترین وکلا و مشاورین حقوقی برجسته و مجرب با هدف راهنمایی، مشاوره و ارائه خدمات در تمامی امور حقوقی،کیفری ، ثبتی ، ملکی ، خانواده ، عقد و تنظیم قراردهای حقوقی داخلی و بین المللی و دعاوی داخلی و داوری به موکلان داخلی و خارجی گرد هم آورده است.