قرارداد تجارت متقابل چیست و چگونه تنظیم می‌شود؟
با گسترش تکنولوژی و ارتباطات مردم بازرگانی ، تجارت و پیشرفت مالی افراد با دیگر کشور ها حتی دورترین سرزمین ها امکان‌پذیر است. افراد برای اطمینان بیشتر در تجارت‌های خود با طرف مقابل قراردادهای تجاری انعقاد می‌کنند. در این مقاله به بررسی تعریف قراردادهای تجاری و قرارداد تجارت متقابل خواهیم پرداخت.
تعریف قرارداد تجاری
ابتدا در ماده ۲ قانون تجارت معاملات تجارتی را از قرار ذیل می داند:
۱. خرید یا تحصیل هر نوع مال منقوض به قصد فروش یا اجاره اعم از اینکه تصرفاتی در آن شده یا نشده باشد.
۲. تصدی به حمل و نقل از راه خشکی یا آب یا هوا به هر نحوی که باشد.
۳. هر قسم عملیات دلالی یا حق‌العمل‌کاری (کمیسیون) و یا عاملی و همچنین تصدی به هر نوع تاسیساتی که برای انجام بعضی امور ایجاد می‌شود. از قبیل تسهیل معاملات ملکی یا پیدا کردن خدمه یا تهیه و رسانیدن ملزومات و غیره.
۴. تاسیس و به کار انداختن هر قسم کارخانه مشروط بر اینکه برای رفع حوائج شخصی نباشد.
۵. تصدی به عملیات حراجی.
۶. تصدی به هر قسم نمایشگاه‌های عمومی.
۷.هر قسم عملیات صرافی و بانکی.
۸. معاملات برواتی اعم از اینکه بین تاجر یا غیر تاجر باشد.
۹. عملیات بیمه بحری و غیر بحری.
۱۰.کشتی‌سازی و خرید و فروش کشتی و کشتیرانی داخلی یا خارجی و معاملات راجعه به آنها.
اما به طور کلی می توان اینگونه تعریف کرد:
به توافقاتی که میان اشخاص حقیقی و حقوقی در قالب عقودی که موضوع آنها مسائل تجاری باشد، قرارداد تجاری می گویند.
دسته بندی قرارداد تجاری
طبق تعاریف بالا می توان برای قراردادهای تجاری دسته بندی مختلفی بیان کرد:
- واسطه گری
- دلالی
- بازاریابی
- کارگزاری
- واگذاری امتیاز
- ترخیص کالا
- خرید و فروش کالا و خودرو و زمین و ملک و سهام و مغازه
- فروش اقساطی
- لیزینگ
- اجاره به شرط تملیک
- عاملیت فروش
- وارد کننده انحصاری
- توزیع کننده انحصاری
- فرانشیز
- حمل و نقل داخلی
- حمل و نقل بین المللی
- حق العمل کاری
- صادرات واردات
- واگذاری و فروش و انتقال سهام شرکت
- انواع بیع مانند: بیع متقابل، بیع بین المللی و…
- بیمه
- تولید و توزیع
- ضمانت، تضمین، گارانتی، ایزو و…
- تبلیغات قرارداد خرید و فروش
- نمایندگی انحصاری
- نمایندگی فروش
- نمایندگی توزیع
و…
۳ بخش مهم این قراردادها
- شرایط عمومی قرارداد: اصولا چارچوب کلی قوانین تجاری در این بخش از قرارداد بیان می شود مانند خسارات ناشی از عدم انجام تعهدات و قوانین کلی حاکم بر قراردادها و… .
- شرایط اختصاصی: طرفین شرایط جدیدی را طبق ماده ۱۰ قانون مدنی و با توجه به موضوع قرارداد تجاری در این بخش به آنها اختصاص می دهند.
- توافق نامه: اصولا در این بخش مشخصات طرفین ذکر می گردد و به مبحث ایجاب و قبول طرفین می پردازند. یعنی فروشنده قبول، بیان می کند که در مقابل قبول سود و منفعتی از جانب خریدار، مالش را به او بفروشد.
تاریخچه قرارداد تجارت متقابل
در ۱۰۰ سال گذشته قراردادهای تجاری جدیدی بسته شد که روشی برای حذف پول در معاملات تجاری بین المللی قلمداد می‌شد. در این قرارداد ها هر دو طرف در مقابل یکدیگر در صورت واردات یا صادرات محصولات و یا خدمات تعهد می نمایند که طرف مقابل هم به همان میزان یا کمتر و یا بیشتر دیگری نسبت به صادرات و یا واردات کالا و یا خدمات به کشور مقابل اقدام کند.
این نوع قرارداد ها برای کشور هایی که در پرداخت مشکل داشتند بهترین روش محسوب می شود به خصوص برای کشور هایی که تحریم و پول رایج قوی ندارند. می‌توان باز هم اینگونه تعریف کرد که واردات یا صادرات محصولات و یا خدمات که یک سوی آن به کشور صادرکننده و سوی دیگر به کشور واردکننده باز می‌گردد.
کاربردهای قرارداد تجارت متقابل
می توان به طور خلاصه طبق موارد ذکر شده به کاربردهای قرارداد های متقابل پرداخت که عبارتند از:
- آسانی در نحوه واردات یا صادرات محصولات و یا خدمات برای کشور هایی مشمول تحریم و دارای پول رایج ضعیف.
- حذف هزینه های هنگفت جابه جایی ارز و محدودیت های آن.
- افزایش اینگونه قرارداد های در کشور های تک محصولی.
انواع روش های تنظیم قرارداد متقابل
می توانیم به انواع روش های تنظیم قرارداد های تجارت اشاره نمود که البته کاملا بستگی به تعهدات و زمان و مکان و ماهیت های قراردادی بستگی دارد.
کمیسیون تجارت بین المللی آمریکا معاملات تجاری متقابل را به پنج دسته تقسیم شده است. این پنج دسته عبارتند از:
- قراردادهای بیع متقابل: به این نوع معاملات انتقال بای بک یا انتقال فناوری نیز گفته می شود خریداران محصولاتی که به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم از این تاسیسات و تجهیزات تولید می‌شوند را متعهد می‌شوند. دراختیار فروشنده قرار دهند. به این صورت که کشور های وابسته به بعضی از قطعات با کشور های که دارای این قطعات هستند قرارداد می بندند که برای ما قطعات بفرستید ما در مقابل به طور مستقیم و یا غیر مستقیم و با تعداد مشخص و …. (طبق شرایط ذکر شده در قرارداد ) کالا تولید شده را در اختیارتان قرار می دهیم.
- محصول یا خدمتی را از کشور وارد کننده خریداری نماید. بنابراین ابتدا محصول را به کشور وارد کننده وارد می کند و از کشور وارد کننده و کالا یا خدمت خرید می نماید.
- قراردادهای افست: معاملاتی که با در ارتباط با تجهیزات هواپیمایی و نظامی می باشد. صادر کننده متعهد به صادرات تجهیزات هواپیمایی و یا بستر سازی برای خرید این تجهیزات می نماید.
- قراردادهای معاوضه‌ای: قراردادی است که طرفین در مقابل خدمت صادرات و یا واردات کالا یا خدمت ویا محصولات را با هم معاوضه می نمایند.
- قراردادهای واگذاری: قراردادی است که بر اساس آن یکی از طرفین تجارت متقابل به جای این که شخصاً تعهد متقابل خود را انجام دهد، آن را به شخص ثالثی می سپارد تا او آن تعهد را اجرا کند.
و البته روش های دیگری هم هستند که عبارتند از
معاملات تهاتری ساده: در این نوع معامله پول حذف می شود، صادر کنندگان و وارد کنندگان تعهد به مبادله کالا یا خدمت می نمایند که به این نوع قرارداد ها معامله پایاپای نیز گفته می شود.
روش های دیگری همچون قراردادهای تسویه تهاتری ،معاوضه دیون، پیشخرید، قراردادهای واگذاری تهاتری تعویض و…. اشاره می کنند.
موسسه بیان امروز متشکل از تیمی متخصص و باتجربه در زمینه ارائه خدمات حقوقی به شرکت های مطرح و بزرگ ایرانی و بین المللی ، آماده پاسخ گویی و مشاوره (حضوری ،تلفنی و آنلاین ) به شما همراهان عزیز است. برای دریافت خدمات حقوقی ، ارسال سوالات و … به صفحه خدمات ما مراجعه نمایید.
