ویژگی های قرارداد لیسانس
قرارداد لیسانس به قراردادی گفته میشود که به موجب آن امتیاز و اجازه استفاده از مالکیت های فکری به شخص یا اشخاص دیگری واگذار میشود ولی انتقال مالکیتی روی نمیدهد. در قراردادهای لیسانس، حق استفاده از علائم تجاری خاص، نامها و برندها که به عنوان موارد لیسانس (License Property) شناخته میشوند از سوی امتیاز دهنده به امتیاز گیرنده داده می شود. طرفین قرارداد لیسانس، امتیازدهنده و امتیازگیرنده نام دارند؛ امتیازدهنده، شخصی است که مالکیت علائم تجاری، نامها و برندها را دارد، و امتیازگیرنده شخصی است که از علائم تجاری، نامها و برندها در تجارت خود استفاده میکند. بنابراین مالکیت توسط امتیازدهنده حفظ میشود و امتیازگیرنده حق مالکیت بر موارد لیسانس را نخواهد داشت. آنچه در قرارداد آنها اتفاق میافتد این است که امتیازدهنده اجازه استفاده از موارد لیسانس خود را به امتیازگیرنده داده است.
هنگام ورود به یک قرارداد لیسانس، مهم است که هم امتیازدهنده و هم امتیازگیرنده، حوزههای تحت پوشش قرارداد که معمولا شامل موارد ذیل است را روشن نمایند:
- شناسایی موارد لیسانس – برای روشن شدن اینکه چه مجوزی وجود دارد؛
- چارچوب زمانی – تا چه مدت مجوز حق استفاده از موارد لیسانس را دارد؛
- حق امتیاز – مجموع مبلغی که امتیازگیرنده به امتیازدهنده در ازای مجوز پرداخت میکند. معمولا یک پرداخت اولیه و یک تعهد مستمر پرداخت حق امتیاز / لیسانس وجود دارد؛
- محدودیتها – توسط امتیازدهنده تعیین خواهد شد که امتیازگیرنده تا چه میزان حق استفاده از موارد لیسانس را دارد.
ویژگی های قرارداد لیسانس
- قرارداد لیسانس می تواند انحصاری یا غیرانحصاری باشد؛ در قرارداد انحصاری، امتیازدهنده نمی تواند در قلمرو مشخصی با شخص دیگری غیر از امتیازگیرنده این نوع قرارداد را منعقد نماید. در قرارداد لیسانس از نوع غیر انحصاری هیچ محدودیتی بابت انعقاد قرارداد لیسانس برای امتیازدهنده وجود ندارد فلذا میتواند به هر تعداد چنین قراردادی را منعقد نماید.
- قرارداد لیسانس حاوی تعهد امتیازدهنده به انتقال دانش، فناوری و اطلاعات به امتیازگیرنده است حتی گاهی این تعهد وجود دارد که امتیازدهنده اسراری را که در تولید کالا یا ارائه خدمات خاص خود دارد به امتیازگیرنده انتقال دهد. البته نباید از نظر دور داشت تعهد به رازداری و حفظ محرمانگی از اصول بنیادین در قراردادهای لیسانس هستند. در قرارداهای لیسانس غالباً مشخص می شود که کدام بخش از اطلاعات واجد وصف محرمانه بوده و ضرورت عدم افشای آنها وجود دارد.
- در قراردادهای لیسانس غالباً شرطی مبنی بر آموزش نیروی انسانی و اعزام دوجانبه کارشناس به چشم میخورد که در راستای ویژگی های دیگر می تواند کیفیت تولیدات و خدمات را تضمین نماید. علاوه بر این حفظ این کیفیت و استانداردهای که امتیازدهنده قبلاً برای خدمات و تولیدات خود تعیین کرده است ضرورت دیگری را ایجاب می نماید که تحت عنوان شرط کنترل و نظارت در اغلب قراردادهای لیسانس درج میشود و به امتیازدهنده حق اعمال نظارت را اعطاء می کند. اهمیت این شرط را میتوان به خوبی درک کرد چرا که برای امتیازدهنده حفظ اعتبار و وجهه تجاری بیش از هر چیز سودآور است و بنابراین تلاش می کند تا از تخدیش آن جلوگیری نماید. یکی از ابزارهای که به امتیازدهنده در ایفای این نقش نظارتی کمک می کند این است که مسئولیت تأمین مواد اولیه در تولید کالاها را نیز خود بر عهده می گیرد و بدین ترتیب می تواند از عرضه ی کالایی که با ممکن است با مواد نامرغوب یا متفاوت از استانداردهای لازم تهیه و تدارک می شود اجتناب ورزد.
- قراردادهای لیسانس بیشتر حوزه مالکیت فکری مانند ثبت اختراعات و علائم تجاری و همچنین کپی رایت برای مواد مکتوب و هنرهای تجسمی و هم چنین در انتقال تکنولوژی مورد استفاده قرار می گیرد.
- امتیازگیرنده در مقابل اطلاعات و مجوز بهره برداری از فکر و اندیشه ی امتیازدهنده وجهی را به وی پرداخت می کند که تحت عنوان حق امتیاز شناخته میشود.
- ماهیت قرارداد لیسانس با هیچ یک از عقود معین شناخته شده در قانون مدنی قابل انطباق نیست و علی الظاهر صحت آن بر مبنای ماده ۱۰ قانون مدنی توجیه پذیر است.
قرارداد لیسانس به عنوان یک توافق مستقل به خودی خود بسیار نادر است و معمولا در قالب قراردادهای دیگر قرار میگیرد. قراردادهای BOT، جوینت ونچر و فرانشیز میتوانند حاوی قرارداد لیسانس باشند.
مؤسسه وکلای بین المللی بیان امروز، در زمینه انعقاد قرارداد لیسانس در ایران به ارائه خدمات به اشخاص خارجی و ایرانی حقیقی و حقوقی می پردازد. از جمله این خدمات میتوان به مشاوره در زمینه مذاکره و انعقاد قراردادهای لیسانس، تنظیم قرارداد لیسانس، خدمات مشاوره پیرامون تفسیر قراردادهای لیسانس و داوری در اختلافات احتمالی در این نوع قراردادها اشاره کرد. این موسسه با بهره مندی از وکلای پایه یک دادگستری و مشاوران حقوقی مجرب و متخصص، آماده ارائه خدمات حقوقی مورد نیاز به منظور تنظیم انواع قرارداد های تجاری از قبیل قراردادهای سرمایه گذاری و مشارکت، خرید و فروش بر اساس مقررات اینکوترمز، قرارداد نمایندگی انحصاری و غیر انحصاری، قرارداد توزیع، قراردادهای انتقال تکنولوژی، قرارداد لیسانس، قرارداد فرانشیز، قرارداد کلید در دست، قرارداد بیع متقابل، قرارداد تامین سرمایه، قرارداد خدمات مشاوره، قرارداد پیمانکاری، مهندسی، تامین و ساخت، قرارداد حمل و نقل و بیمه در ایران است.
