نکات مهم داوری حقوقی

فهرست مقاله

همانطور که در مقالات گذشته به بررسی داوری حقوقی پرداختیم و به طور جزئی تمامی موضوعات آن را بررسی کردیم در این مقاله به بررسی نکات کلیدی داوری خواهیم پرداخت.

در قوانین ایران داوری همیشه مورد اهمیت بوده است و یکی از مهم‌ترین رو‌ش‌های حل اختلاف محسوب می‌شود تا جایی که در سال ۱۳۰۶ داوری اجباری پیش‌بینی شده است ولی در قانون فعلی داوری در طلاق اجباری است و در دعاوی دیگر کاملا اختیاری است.

داوری حقوقی

ابتدا نیاز است یک تعریف کلی از داوری بیان کنیم.

مطابق ماده ۴۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی کلیه اشخاصی که اهلیت اقامه دعوا دارند می‌توانند با تراضی یکدیگر منازعه و اختلاف خود را خواه در دادگاه‌ها طرح شده یا نشده باشد و در صورت طرح در هر مرحله‌ای ازرسیدگی باشد، به داوری یک یا چند نفر ارجاع دهند. و ماده ۴۵۵ بیان می‌کند که متعاملین می‌توانند ضمن معامله ملزم شوند و یا به موجب قرارداد جداگانه تراضی نمایند که در صورت بروز اختلاف بین آنان به داوری مراجعه کنند و نیز می‌توانند داور یا داوران خود را قبل یا بعد از بروز اختلاف، تعیین نمایند.

البته نکته مهم این است که طرفین این اختیار را دارند که مسئولیت انتخاب داور یا داوران را به دادگاه و فرد دیگری (ثالث) بدهند.

ویژگی‌های رای داوری

- رای موجه و مستند باشد.
- موازین اخلاق حسنه و نظم عمومی رعایت شده باشد.
- اصل نسبی بودن آرا رعایت شده باشد.
- داور حتما با تراضی طرفین رای صادر نموده باشد در غیر این صورت رای باطل است.
- داور در حدود اختیارش و موضوع دعوی رای صادر نموده باشد.
- رای صادره قابلیت استناد به اشخاص ثالث را داشته باشد.
- اصل فراغت از رسیدگی در رای برقرار شده باشد .

بیشتر بخوانید: ضمانت نامه بانکی

افراد ممنوع از داوری

در مواد ۴۶۶ ،۴۶۹، ۴۷۰ آیین دادرسی مدنی افراد ممنوع از داوری مشخص شده‌اند که در مقالات گذشته به‌طور کامل به بررسی آن‌ها پرداخته‌ایم.

نکته مهم این است که درصورتی که داور مربوطه اگر شامل موارد ذکر شده در این ۳ ماده باشد ،هریک از طرفین می‌توانند ابطال رای داوری را از دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد درخواست نماید.

ماده ۴۹۰ قانون آیین دادرسی مدنی

درمورد ماده فوق هریک از طرفین می‌تواند ظرف بیست روز بعد از ابلاغ رای داور از دادگاهی که دعوا را ارجاع به داوری کرده یا دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد، حکم به بطلان رای داور را بخواهد در این صورت دادگاه مکلف است به درخواست رسیدگی کرده، هرگاه رای از موارد مذکور در ماده فوق باشد حکم به بطلان آن دهد و تا رسیدگی به اصل دعوا و قطعی شدن حکم به بطلان، رای داور متوقف می‌ماند.
تبصره- مهلت یادشده در ماده فوق و ماده ( ۴۸۸ ) نسبت به اشخاصی که مقیم خارج از کشور می‌باشند دو ماه خواهدبود. شروع مهلت‌های تعیین شده در این ماده و ماده ( ۴۸۸ ) برای اشخاصی که دارای عذر موجه به شرح مندرج در ماده ( ۳۰۶ ) این قانون و تبصره ( ۱ ) آن بوده اند پس از رفع عذر احتساب خواهد شد.

شرایط رای داوری

برای انشائ رای داوری به شکل حرفه ای باید موارد زیر حتما در رای داوری قید شود ،البته می توانیم این موراد را به دو دسته اجباری و دسته اختیاری تقسیم نماییم.

مطابق ماده ۴۵۸ قانون آیین دادرسی مدنیموارد زیر باید به داوران ابلاغ شود تا داور به طور عادلانه وصحیح رای صادر نماید :

در هر مورد که داور تعیین می شود باید موضوع و مدت داوری و نیز مشخصات طرفین و داور یا داوران به طوری که رافع اشتباه باشد تعیین گردد. در صورتی که تعیین داور بعد از بروز اختلاف باشد، موضوع اختلاف که به داوری ارجاع شده باید به طور روشن مشخص و مراتب به داوران ابلاغ شود.
تبصره- قراردادهای داوری که قبل از اجرای این قانون تنظیم شده‌اند با رعایت اصل ( ۱۳۹ ) قانون اساسی تابع مقررات زمان تنظیم می‌باشند.

ابتدای موارد اجباری که در رای باید ذکر شوند عبارتند از

- اطلاعات شخصی طرفین داوری (متقاضی داوری و طرف داوری):

باید تمامی اطلاعات مهم از جمله نام و نام خانوادگی، کد ملی، نام پدر، نشانی و شماره تماس ذکر شود.

- بیان خواسته دعوی و موضوع اختلاف :

خواسته باید به صورت صریح و منجز بیان شود .

- بیان حدود اختیارات داور و نوشتن حد نصاب در صدور رای داوری

حدود اختیارات داور کاملا باید عنوان شده باشد تا داور در حدود اختیارات خود رای صادر نماید.

- انشائ رای کتبی :

حتما رای باید کتبی باشد و در ۳ نسخه به تعداد طرفین انشاء شده باشد. با مهر و امضا معتبر است.

- ادعای و دفاعیات و اشاره به جلسه داوری

داور در انشای رای خود باید به طور کامل به دفاعیات و ادله اشاره نماید.

- امضا داور و یا داوران

حتما باید داور و داوران رای داوری را امضا نمایند و در صورتی که مهر دارند مهر نیز نمایند.

نکته بسیار مهم این است که در صورتی که داوران اختیار صلح داشته باشند می‌توانند دعوا را با صلح خاتمه دهند. دراین صورت صلح‌نامه‌ای که به امضای داوران رسیده باشد معتبر و قابل اجراست. در غیر این صورت داور نمی‌تواند اختلاف را با صلح و سازش خاتمه دهد و فقط اختیار انشا رای دارد .

موارد اختیاری عبارتند از

در داوری حقوقی طرفین می‌توانند مهلت انشا رای را قید نماید در غیر این صورت مطابق تبصره ماده ۴۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی:

درمواردی که طرفین به موجب قرارداد ملزم شده‌اند که در صورت بروز اختلاف بین آنان شخص یا اشخاص معینی داوری نماید اگر مدت داوری معین نشده باشد مدت آن سه ماه و ابتدای آن از روزی است که موضوع برای انجام داوری به داور یا تمام داوران ابلاغ می شود. این مدت با توافق طرفین قابل تمدید است.