شرایط بازنشستگی تأمین اجتماعی

بازنشستگی، فصل مهمی از زندگی هر انسانی است که علاوه بر مسائل جسمی و روحی، مسائل مادی وی نیز دچار تغییرات عمده ای می شود؛ رابطه استخدامی و کاری وی قطع شده و برای مسائل مالی به نهاد های بازنشستگی مرتبط میگردد. نهادهای بازنشستگی نیز با تعیین میزان مستمری اقدام به پرداخت مستمری با توجه به شرایط و نظام های حاکم می نمایند.

 

شرایط بازنشستگی عادی و پیش از موعد مشمولین قانون تامین اجتماعی

 

الف.  بازنشستگی عادی

در قانون تأمین اجتماعی بازنشستگی عادی چهار فرض دارد:

 

فرض اول

فرض اول دارای دو شرط است:

۱ – رسیدن سن مرد به شصت سال تمام و سن زن به پنجاه و پنج سال تمام

۲ – حداقل ۱۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه قبل از تاریخ تقاضای بازنشستگی

(به موجب بند ۳ قسمت ب ماده واحده قانون مرسوم به مشاغل سخت و زیان آور)

 

فرض دوم

فرض دوم هم دو شرط دارد:

۱- دارا بودن حداقل ۵۰ سال برای مردان و ۴۵ سال برای زنان

۲ – حداقل ۳۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه (تبصره ۱ ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی اصلاحی ۱۶/۱۲/۱۳۷۱)

 

فرض سوم

که شرط سنی لازم ندارد و تنها منوط به داشتن حداقل ۳۵ سال سابقه پرداخت حق بیمه است. (تبصره ۳ ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی ۱۶/۱۲/۱۳۷۱)

 

فرض چهارم

که میتوان آن را بازنشستگی عادی اجباری نامید.

 

بیشتر بخوانید: شرایط بازنشستگی صندوق بازنشستگی

 

ب. بازنشستگی پیش از موعد

در قانون تامین اجتماعی بازنشستگی پیش از موعد در دو فرض پیش بینی شده است:

 

 فرض اول

عبارت است از بازنشستگی پیش از موعد زنان در صورت داشتن شرایط زیر:

۱ داشتن حداقل ۲۰ سال سابقه کار و پرداخت حق بیمه

۲ – دارا بودن حداقل ۴۲ سال سن، میزان مستمری بازنشستگی این قبیل افراد بر مبنای ۲۰ روز حقوق محاسبه خواهد شد و مشمول ماده ۱۱۱ قانون تامین اجتماعی حداقل مستمری قابل پرداخت نخواهد بود.

 

فرض دوم

که مربوط است به بازنشستگی پیش از موعد شاغلین در مشاغل سخت و زیان آور (تنها بیمه شدگان اجباری مزدبگیر و دارای کارفرما) در صورت داشتن شرایط زیر:

۱.داشتن حداقل بیست سال متوالی یا بیست و پنج سال متناوب سابقۀ اشتغال در کارهای سخت و زیان ور و پرداخت حق بیمه مدت مزبور به سازمان تامین اجتماعی. هر سال سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور یک و نیم سال محاسبه خواهد شد.

۲. در صورت فرسایش زود هنگام جسمی و روحی ناشی از اشتغال در کارهای سخت و زیان آور با تائید کمیسیون های پزشکی موضوع ماده ۹۱ قانون تامین اجتماعی با هر میزان سابقه خدمت (بندهای ۱ و ۲ قسمت ب ماده واحده قانون موسوم به مشاغل سخت و زیان اور مصوب ۱۴/۷/۱۳۸۰).

 

تمام اشکال بازنشستگی در قانون تامین اجتماعی (اعم از عادی و پیش از موعد) منوط به تقاضای بیمه شده است و تنها در یک مورد بازنشستگی به درخواست کارفرما پیش بینی شده است به موجب مادۀ ۷۸ قانون تامین اجتماعی کارفرما میتواند بازنشستگی بیمه شدگانی را که حداقل پنج سال پس از رسیدن به سن بازنشستگی مقرر در قانون تامین اجتماعی (برای مردان ۶۰ سال و برای زنان ۵۵ سال) به کار خود ادامه داده اند از سازمان تقاضا نماید. البته به نظر می رسد در این فرض نیز بیمه شده باید حداقل سابقه پرداخت حق بیمه مقرر در قانون تامین اجتماعی را داشته باشد.

 

 

 بطور کلی در نظام های بیمه ای رایج در ایران میزان مستمری بازنشستگی تابع سه متغیر زیر است:

 

۱.سابقه پرداخت حق بیمه

این که فرد چند سال سابقه پرداخت حق بیمه یا کسور بازنشستگی داشته است یکی از عوامل مهم تاثیر گذار بر میزان مستمری بازنشستگی است. هر چند سابقه پرداخت حق بیمه از میزان سابقه خدمت آنان است اما در عمل سازمان ها و صندوق های بیمه گر در محاسبه حقوق بازنشستگی سابقه خدمتی را ملاک عمل قرار میدهند که کسور بازنشستگی و حق بیمه مربوط به آن پرداخت شده باشد. گاه در برخی از قوانین برای دسته های مشخصی از افراد سابقه خدمت ارفاقی (فرضی) در نظر گرفته شده است تا میزان مستمری بازنشستگی آنان افزایش یابد.

 

۲.معدل حقوق و مزایای مشمول کسر حق بیمه در چند سال (معمولاً دو سال آخر) خدمت.

 

۳.ضریب سنوات:

عبارت است از پیش فرض سنوات پرداخت کسور بازنشستگی لازم جهت دریافت مستمری بازنشستگی به میزان کامل معادل معدل حقوق و مزایای مشمول کسر حق بیمه در دو

سال آخر) حسب قوانین مختلف این پیش فرض ۳۰ سال است پس ضریب سنوات در محاسبه مستمری بازنشستگی برابر ۱٫۳۰ است.

موجب بند ۵ ماده ۹۱ قانون مالیاتهای مستقیم حقوق بازنشستگی و وظیفه از پرداخت مالیات معاف می باشد.

 

بیشتر بخوانید: پرداخت بیمه تامین اجتماعی – چطور حق بیمه را بپردازیم؟ || انواع و نحوه پرداخت