مسئولیت مدنی بیمارستان در مقابل بیماران
گاهی اوقات پیش می آید که به بیماری که برای دریافت خدمات درمانی و بهداشتی به بیمارستان مراجعه کرده ضرری جانی وارد می شود.اگر شما پزشک یا مدیر یک بیمارستان و یا فردی هستید که به عنوان بیمار به بیمارستان مراجعه می کنید لازم است که از مسئولیت مدنی بیمارستان در مقابل بیماران و جبران خسارت آنها آگاهی داشته باشید.پس با ما در این مقاله همراه باشید.
بیمارستان به عنوان یک شخص حقوقی مسئول ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به بیماران است و در مقابل آنها تعهداتی دارد.به عبارتی هر فرد به عنوان بیمار وقتی به بیمارستان مراجعه می کند دارای حقوقی است.شما می توانید حقوق بیماران در بیمارستان را در این لینک به طور کامل مطالعه فرمایید.
مسئولیت مدنی چیست؟
به طور کلی مسئولیت مدنی به معنی جبران ضرر زیان دیده است.به طوری که وقتی شخصی خسارتی را به دیگری وارد می کند مسئول جبران ضرر حاصله است.
در انتساب مسئولیت مدنی به بیمارستان ابتدا باید به این نکات توجه شود تا بتوان گفت که بیمارستان نسبت به بیمار دارای مسئولیت می باشد:
۱-وارد شدن ضرر به بیمار:برای اینکه بتوانیم مسئولیت مدنی برای بیمارستان قائل شویم و بیمار حق مطالبه خسارت از بیمارستان داشته باشد باید ضرری به بیمار وارد شده باشد.
حال ویژگی های این ضرر را باهم بررسی می کنیم:
۱-۱-ضرر باید مسلم باشد.یعنی مسلم و قطعی باشد که بیمار دچار ضرر شده است.
۱-۲-کسی که ادعای ورود ضرر را می کند باید شخص زیان دیده یا قائم مقام او باشد.(مانند وراث بیمار)
۱-۳-حقی که زیان دیده ادعای ضرر به آن را دارد باید یک حق مشروع باشد.
۱-۴-این ضرر نباید قبلا جبران شده باشد.ضرری که قبلا جبران شده است دوباره نمی تواند مطرح شود.به عبارتی ضرر باید باقی باشد.
۱-۵-قابلیت پیش بینی ضرر:به این معنی که ضرر باید توسط خوانده پیش بینی می شده است.
۲-وجود تقصیر:بر اساس قانون مدنی تقصیر به معنای تعدی و تفریط است. به این معنی که در اینجا بیمارستان نسبت به حقوق بیمار زیان دیده کم کاری کرده یا از حیطه اذن او فراتر رفته و از این طریق ضرری به وی وارد شده باشد.مانند اینکه با وجود بدحالی بیمار او را ترخیص کنند و بستری نکنند و یا اینکه گاز استریل یا وسایل جراحی در محل عمل باقی بماند.
۳-وجود رابطه سببیت بین تقصیر و ضرر وارد شده:واضح است که باید زیان واردشده به بیمار ناشی از تقصیر بیمارستان یا کادردرمانی باشد تا بتوانیم مسئولیت مدنی را متوجه بیمارستان دانسته و جبران خسارت بیمار را از آن بخواهیم.برای مثال بیماری که ادعای ورود ضرر به خودش را داشته و قصد اقامه دعوی علیه بیمارستان را دارد باید توجه داشته باشد در صورتی می تواند این ادعا را مطرح کند که ورود ضرر ناشی از عدم تهیه امکانات مناسب و یا استفاده از وسایل غیراستاندارد و یا عدم استفاده از کادر درمانی متخصص و … توسط بیمارستان بوده باشد.
بیشتر بخوانید: تعهد محضری چیست؟
فرض های مختلفی را می توان در ورود ضرر به بیمار در نظر گرفت:
۱-اولین فرضی که می توان در نظر گرفت این است که پزشک یا پرستاری که در بیمارستان دولتی مشغول به کار است و ورود ضرر به بیمار ناشی از تقصیر اوست کارمند دولت محسوب می شود بنابراین به جز مواردی که این تقصیر ناشی از نقص تشکیلات اداری باشد خود شخص پزشک مسئول جبران ضرر است.
۲-حالت بعدی مربوط به وقتی است که پزشک یا پرستاری که مرتکب تقصیر شده است کارمند بیمارستان غیردولتی باشد.که در این حالت بیمارستان نقش کارفرما داشته و مسئولیت جبران خسارت بر اساس مسئولیت کارفرما با بیمارستان است نه پزشک.که البته این فقط بیان کننده مسئولیت بیمارستان در مقابل بیمار است که خسارت او را جبران می کند بعد از آن بیمارستان می تواند خسارت پرداخت شده به بیمار را از مقصر اصلی مطالبه کند.
۳-وقتی که رابطه پزشک یا پرستار با بیمارستان مشمول قانون کار نباشد شخصی که تقصیر او باعث ورود ضرر به بیمار شده مسئول جبران خسارت است نه بیمارستان.
۴-در فرضی که ورود ضرر به بیمار ناشی از امکانات و تجهیزات نامناسب و غیر استاندارد باشد بیمارستان مسئول جبران خسارت است.بیمارستان مسئول است که برای معالجه بیماران ابزار و تجهیزات استاندارد و مناسب تهیه کرده و دائم کارکرد صحیح آنها را چک کند.دقت کنید که شرط مسئولیت بیمارستان در مقابل بیمار در این مورد این است که در حین معالجه بیمار از این ابزار استفاده شده و در در اثر آن به بیمار صدمه و ضرر وارد شود.
برای اقامه دعوی علیه بیمارستان به کدام مرجع مراجعه کنم؟
۱-دادگاه های عمومی:برای اقامه دعوی علیه بیمارستان و کادر درمانی می توان از جنبه حقوقی و جزایی آن به دادگاه های عمومی مراجعه کرد.برای شروع رسیدگی باید یک دادخواست تنظیم کنید و به دادگاه ارائه دهید.
۲- دادسرای جرایم پزشکی:از جهت اینکه رسیدگی به اینگونه جرایم نیازمند تخصص و دانش کافی است و رسیدگی به آنها دارای حساسیت زیادی است لذا دادسرای جرایم پزشکی برای رسیدگی به این جرایم تشکیل شده است.ابتدا باید شکایت خود را ثبت کنید و بعد از آن پرونده به کمیسیون های پزشکی صالح فرستاده می شود.
۳- شورای حل اختلاف ویژه امور پزشکی:وقتی پرونده شما در صلاحیت این شورا قرار می گیرد که یا مبلغ خواسته کمتر از ۵ میلیون تومان باشد یا هردوطرف دعوی با هم توافق داشته باشند که پرونده در شورای حل اختلاف ویژه امور پزشکی مطرح شود.
۴-سازمان تعزیرات حکومتی:در مواردی سازمان تعزیرات حکومتی صالح به رسیدگی است.این موارد عبارتند از:
۱-ایجاد موسسه پزشکی توسط افراد بدون پروانه و غیرمتخصص
۲-عدم پذیرش بیماران اورژانسی
۳-دریافت مبالغ بیشتر از بیمار یا ارائه خدمات غیر ضروری که بیمار به آن نیازی ندارد به منظور دریافت هزینه های بیشتر
۴-استفاده از پرسنل غیر متخصص و بدون مجوز کار
۵-تعطیلی مطب یا موسسه پزشکی و بیمارستان بدون دلیل موجه
۵- وزارت بهداشت:همچنین میتوانید از طریق سامانه ثبت شکایات وزارت بهداشت شکایت و نارضایتی خود را اعلام کنید.برای اینکار میتوانید شماره ۱۹۰ را شماره گیری فرمایید.
چه مدت بعد از وقوع ضرر میتوانم علیه بیمارستان شکایت کنم؟
زمان رجوع به مراجع صالح برای ثبت شکایت نسبت به آسیبی که بیمار دیده متفاوت است.بعضی آسیب ها در همان دقایق و ساعات اولیه خودشان را نشان می دهند و بعضی دیگر ممکن است مدت بیشتری زمان ببرد تا مشخص شود.مانند وقتی که شما جراحی زیبایی بینی انجام داده اید و مدتی بعد از نقاهت متوجه می شوید که در بویایی خود دچار مشکل شده اید.به طور کلی می توان گفت باید زمانی که آسیب ها مشخص شدند برای ثبت شکایت خود مراجعه کنید.زیرا باید ادله برای اثبات حفظ شده باشند.
چه کسی باید ورود ضرر را اثبات کند؟
بار اثبات ورود ضرر به بیمار برعهده خود بیماراست.
چگونه خسارت بیمار زیان دیده جبران می شود؟
طبق مطالب فوق ضرری که به بیمار وارد می شود باید در طول درمان و تشخیص و معاینه با وجود یک رابطه سببیت با فعل یا ترک فعل کادر درمان بیمارستان و یا تجهیزات نامناسب آن باشد.وقتی که همه ی این موارد مشخص شد بیمار مستحق این است که خسارتی که دیده است جبران شود.برای مثال هرگاه به بیمار به دلیل همان بیماری ای که تحت درمان آن بوده است ضرری وارد شود حق شکایت ندارد.
شیوه هایی برای جبران خسارت بیمار وجود دارد که به آنها اشاره می کنیم.
۱-جلب رضایت زیان دیده
۲-اعاده وضع پیشین:یعنی به طوری ضرر جبران شود که بیمار در شرایط قبل از وقوع آن برگردد گویا اصلا ضرری متوجه او نشده است.
۳-جبران ضرر:در مواردی که اعاده وضع پیشین و قرار دادن بیمار در شرایط پیش از ضرر ممکن نباشد باید سعی شود که غرامت آن به بیمار پرداخت شود.
آیا صرف امضای رضایت نامه قبل از شروع درمان توسط بیمار پزشک و بیمارستان را از مسئولیت معاف می کند؟
پاسخ به این سوال منفی است.به این نکته توجه داشته باشید که رضایت نامه ای که قبل از شروع درمان به امضای بیمار می رسد در واقع رضایت او برای ارائه اقدامات درمانی به او و اجازه ی دخل و تصرف فقط در همان مورد است. و این یک اجازه برای سهل انگاری های پزشک و یا مثلا وارد کردن جراحت و ضرر به دیگر اعضای او نیست و این رضایت نامه حق شکایت بیمار را از بین نمی برد و اگر بیمار حق خود را تضییع شده بداند می تواند به مراجع صالح شکایت کند.
هزینه شکایت از بیمارستان یا پزشک:
در هر پرونده ای باید هزینه های دادرسی پرداخت شود.این هزینه با توجه به قانون بودجه سالانه تنظیم می شود.که البته وقتی که دادگاه رای را به نفع شما صادر میکند می توانید هزینه های دادرسی را از طرف مقابل مطالبه کنید.
بیشتر بخوانید: شرایط بازنشستگی تأمین اجتماعی