۴ نکته مهم درباره هبه

۴ نکته مهم درباره هبه

تقریبا اکثر ما هدیه ای از جنب شخصی دریاف کردیم و یا به شخصی بی دلیل و یا به دلیلی مشخص هدیه داده ایم. غالبا وقتی چیزی را به کسی هدیه می دهیم و یا می بخشیم این کار را بلاعوض انجام می دهیم و در قبال آن بخشش و هدیه ای که به طرف مقابل اعطا کردیم چشم داشتی نداریم. هبه نیز عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را به رایگان و مجانا به شخص دیگری اعطا و تملیک می‌کند. حال در بلاگ پیش رو سعی داریم تا به سوالات پیرامون این مبحث پاسخ مقتضی ارائه کنیم پس در ادامه ی بلاگ پیش رو با ما همراه باشید.

در قسمت اول نخست باید دید که هبه چیست، در پاسخ به این سوال همانطور که در بالا مورد ذکر قداد گرفت باید بیان داشت که هبه عقدی است مجانی که به موجب آن شخصی مالی را به شخص دیگر تملیک می کند. قانون مدنی در این خصوص بیان می دارد:” هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجاناً به کس دیگری تملیک میکند تملیک‌ کننده واهب طرف دیگر را متهب، مالی را ‌که مورد هبه است عین موهوبه می گویند.” واهب باید برای معامله اهلیت داشته باشد.یعنی عاقل ، بالغ و رشید باشد ماده ۷۹۶ قانون مدنی در این خصوص  مقرر می دارد: ((واهب باید برای معامله و تصرف در مال خود اهلیت داشته باشد.)) اما لازم نیست که متهب برای دریافت هبه از اهلیت قانونی برخوردار اشد بنابر این صغیر ممیز و سفیه،خود می توانند راسا عقد هبه را قبول نمایند ولی قبض موهوبه باید توسط ولی یا قیم او صورت پذیرد. ماده ۷۹۹ قانون مدنی مقرر می دارد: ((در هبه به صغیر یا مجنون یا سفیه، قبض ولی معتبر است.))

طبق قانون مدنی، عقد هبه واقع نمی‌شود، مگر با قبول متهب و قبض از سوی او یعنی در حقیقت زمانی عقد هبه منعقد می شود که قبض مال از سوی متهب صورت گرفته باشد. بنابراین رجوع هم موضوعیت نمی یابد و واهب می تواند هر زمان که بخواهد آن مال را پس بگیرد.

حال ممکن است پرسیده شود که آیا رجوع از هبه امکان پذیر است؟ در پاسخ به این سوال ماده ی ۸۰۳ قانون مدنی بیان می دارد:” بعد از قبض نیز واهب می تواند با بقاء عین موهوبه از هبه رجوع کند مگر در موارد ذیل:

۱. در صورتی که متهب پدر یا مادر یا اولاد واهب باشد.

۲. در صورتی که هبه معوض بوده و عوض هم داده شده باشد.

۳. در صورتی که عین موهوبه از ملکیت متهب خارج شده یا متعلق حق غیر واقع شود خواه قهراً مثل اینکه عین موهوبه برهن داده شود.

۴. در صورتی که در عین موهوبه تغییری حاصل شود.

نحوه رجوع از هبه هم به صورت گفتار مانند اینکه واهب بگوید از هبه رجوع کردم یا برگشتم هم به صورت فعل مثل باز پس گرفتن مال موهوبه و یا به وقف دادن، فروش و یا اجاره ی آن مال اگر به قصد رجوع از هبه باشد از سوی واهب امکان پذیر است. برای رجوع از هبه ‌نامه، واهب به دادگاه حقوقی مراجعه و دادخواست ارائه می‌کند. در دعوای رجوع از هبه واهب مکلف است در دادگاه، ابتدا انعقاد عقد هبه را به اثبات برساند و سپس اعلام کند که می ‌خواهد از عقد رجوع کند.

هبه بر دو نوع است، این دو نوع عبارتند از:

۱.هبه غیرمعوض (که در بالا مورد ذکر قرار گرفت)

۲.هبه معوض

بعد از بررسی موارد فوق نوبت به پاسخ به پرسش که هبه معوض چیست می شد، برای پاسخ به این سوال باید گفت هبه  معوض، هبه ایست که واهب حین عقد، شرطی کند که متهب در عوض مال موهوبه ای که به او می بخشد، متهب یا شخص دیگری هم چیزی را به او عطا کند به این نوع از هبه، هبه ی معوض گفته می شود. البته باید متذکر شد که این عوض هم می تواند به صورت اعطای یک مال باشد و هم می تواند به صورت انجام یک عمل مشروع باشد. ماده ۸۰۱ قانون مدنی در این خصوص مقرر می دارد: ((هبه ممکن است معوض باشد و بنابر این واهب می تواند شرط کند که متهب مالی را به او هبه کند یا عمل مشروعی را مجانا بجا آورد.))

در راستای رسمی و یا عادی تنظیم کردن هبه نامه باید بیان داشت که هبه چه به صورت رسمی و چه به صورت عادی تنظیم شود دارای اعتبار حقوقی است. اما باید به یاد داشت اگرهبه مانند کلیه عقود و قراردادها  به نحو رسمی تنظیم گردد دارای مزیت های بسیاری نسبت به هبه نامه عادی خواهد بود. به عنوان مثال در صورت تنظیم رسمی هبه نامه نمی توان در مقابل آن ادعای انکار و یا تردید نمود در حالی که این ادعا درخصوص اسناد عادی امکان پذیر خواهد بود.

موسسه وکلای بین الماای بیان امروز با هدف ارائه ی خدمات حقوقی تخصصی در موضوعات داخلی و بین المللی همه روزه آماده ی خدمت رسانی به شما عزیزان است. کارشناسان همه روزه آماده ی پاسخگویی به پرسش های شما عزیزان هستند. شما می توانید از به صورت بر خط و یا حضوری از خدمات حقوقی تخصصی موسسه وکلای بین المللی بیان امروز بهره ببرید. با ما در ارتباط باشید.

بیشتر بخوانید:

۲ تفاوت وکیل تسخیری با معاضدتی