طبق بند ث ماده ۱ قانون امور گمرکی به خروج کالا از اماکن گمرکی پس از انجام تشریفات گمرکی، ترخیص کالا گفته می شود.
اما راجع اشخاص دیگری که در جریان حمل و نقل کالا از نقطه مبداء تا رسیدن آن به مقصد دخالت دارند و همین طور عملیات و تشریفاتی که آنها برای چنین منظوری انجام میدهند آگاهی آنها بسیار اندک است.بویژه عملیات و تشریفاتی که برای تضمین ترخیص کالاهای وارداتی پس از رسیدن آنها به قلمرو گمرک داخلی مقرر شده در بیشتر موارد از دیدگاه واردکنندگان به عنوان یک رویه پیچیده مسئله ساز میباشد که درک آن نیز مشکل است. وجود قوانین و سیستمهای متنوع ناظر بر گمرک و ترخیص کالا مشکلات تجار را افزایش داده و عملیات و تشریفات ترخیص کالا را دشوار و پیچیده نموده است. تجار برای رهایی از دشواریهای ناشی از تشریفات و مقررات گمرکی و ترخیص کالا در هنگام انعقاد، باید با دقت تمام شرایط قراردادها را معلوم سازند.
در قراردادهای بین المللی معمول است که کلیه خطرات و هزینه های مربوطه شامل هزینه حمل عوارض مالیاتها و سایر هزینه های پس از ترخیص کالا بر عهده فروشنده است. بدین ترتیب فروشنده باید کلیه عملیات و تشریفات ناظر بر صادرات و واردات اعم از اخذ پروانه های مربوطه و سایر مجوزهای رسمی و تشریفات گمرکی هم در مرحلهٔ صدور و هم ورود به انجام برساند.
در اهمیت ترخیص به موقع می توان اشاره کرد مدت مجاز نگهداری کالا در انبارهای گمرکی، از تاریخ تحویل کالا به این اماکن سه ماه است. در صورت تقاضای کتبی صاحبان کالا یا شرکت های حمل و نقل در مورد کالای عبوری، این مدت حداکثر تا دو ماه دیگر قابل تمدید است.بعد از گذشتن این زمان کالاها باید از محوطه گمرک یا انبار خارج شده و ترخیص گردند، در غیر این صورت در یک انبار عمومی جای گرفته و پس از یک دوره ارفاقی زمان طولانی تر به حراج گذارده می شوند.
بیشتر بخوانید: صادرات و واردات کالاها به ایران
مراحل ترخیص کالا از گمرک
- دریافت پروفرما از فروشنده؛
پروفرما سندی است که در آن مبدا کالا، نام و نشانی فروشنده و خریدار مقدار نوع و تعداد کالا، قیمت واحد یا قیمت کل، زمان تحویل کالا شرایط پرداخت قید می شود. - مبادرت به ثبت سفارش در سامانه www.ntsw.ir؛
- اخذ ترخیصیه از شرکت حمل و قبض انبار کالا؛
شامل اطلاعاتی مانند نام صاحب کالا، نام شرکت حمل، نوع کالا، وزن کالا، نوع بسته بندی، تاریخ ورود به مرز، تاریخ تخلیه در انبار، تعداد بسته ها، مشخصات کانتین(در صورت کانتین بودن، ایرانی یا خارجی بودن وسیله حمل، شماره قبض انبار(شماره پیگیری انبار) و توضیحاتی همچون انبار نگهداری، شرایط تخلیه(پارگی- شکستگی- فرورفتگی) محل نگهداری کالا در انبار گمرک، مدت زمان نگهداری کالا در انبار(متروکه) می شود. - ثبت کالا در سامانه EPL و دریافت کوتاژ؛
دور اظهارنامه واردات، دور اظهارنامه ترانزیت، نمایندگی از خدمات موجود در سیستم EPL هستند. تمامی کالا های وارد شده به کشور توسط این سامانه بررسی و نام واردکننده نیز ثبت می شود.
به مرحله ی ثبت اظهارنامه صادرات و واردات در گمرک کوتاژ گفته میشود. شماره سریال کوتاژ منحصربفرد خواهد بود و کارکنان گمرک ، کالاها و محموله های وارداتی و صادراتی را با این نام میشناسند. - واریز وجه گمرکی (حقوق ورودی)؛
شامل حقوق پایه و سود بازرگانی ست. حقوق پایه طبق تعریف قانون شامل حقوق گمرکی، مالیات، حق ثبت سفارش کالا، انواع عوارض و سایر وجوه دریافتی از کالاهای وارداتی است و معادل ۴% ارزش گمرکی و برای کلیه کالاها(مگر معافیت های خاص) است. به مجموع این دریافتی و سود بازرگانی که توسط هیأت وزیران تعیین می شود حقوق ورودی اطلاق می شود. - ورود کامیون و بارگیری کالا؛بررسی مجدد کالا از طرف درب خروج گمرک و حمل به انبار مشخص شده در سامانه
- سایر موارد:
تهیه بیمه نامه، تعیین ارزش کالاها،اسناد و مدارکی همچون اظهارنامه واردات، تصویر کارت بازرگانی، قبض انبار، بارنامه، ترخیصیه، گواهی مبدا، فاکتور یا سیاهه خرید، اعلامیه تامین ارز با نامه برات، پروفرما یا پیش فاکتور، مجوز ثبت سفارش، لیست عدل بندی، بیمه نامه، پروانه بهره برداری شرکت های تولیدی، مجوزهای قانونی برای ترخیص کالا، وکالتنامه رسمی و پروانه صادراتی از جمله اسناد و مدارکی است که هر تاجر و بازرگانی باید آن ها را آماده کرده و به اداره گمرک ارائه دهد.
بیشتر بخوانید: قرارداد تجارت متقابل چگونه تنظیم میشود؟
قرارداد ترخیص کالا
همانطور که در مقدمه این مبحث عنوان شد ترخیص کالا فرایندی پیچیده، زمان بر، تخصصی و هزینه بر است.با تنظیم قرارداد مناسب می توان با اطمینان خاطر نسبت به واردات و صادرات کالای خود مبادرت کرد.
از جمله مهم ترین موارد قراردادی در خصوص قرارداد ترخیص کالا عبارتند از:
- اطلاعات مربوط به کالا، شروط حمل و دسته بندی
- زمان بندی مطلوب صاحب کالا
- مسئولیت طرفین در خصوص عیوب کالا
- تصریح به مشکلات و موانع احتمالی در فرآیند ترخیص از گمرک و حمل به مقصد
- هزینه های حمل و انبار و دسته بندی و استریپ کالا
- موارد فورس ماژور، فسخ و انفساخ قرارداد
بیشتر بخوانید: بیمه بازرگانی بین المللی چیست؟
تیم وکلا ،مشاوران و کارشناسان مجرب موسسه وکلای بین المللی بیان امروز با سالها تجربه و کسب موفقیت های بسیار، می توانند شما برای تنظیم هرگونه قرارداد،راهنمایی کنند و در پروسه مذاکره ،تنظیم پیش نویس و عقد قرارداد واگذاری حق اختراع همراه شما خواهند بود،آنچه در تخصص ماست جلب رضایت تمام و کمال شما همراهان و عزیزان گرامی با ارائه حرفه ای ترین خدمات است .
