در اغلب شرکت‌ها کارمندان اصلی و ماهری مشغول به کار هستند که دیگر شرکت‌ها برای جذب این افراد لحظه‌شماری می‌کنند. در این مواقع می‌توان با به‌کارگیری روش‌هایی خاص و اتخاذ تدابیری، کارکنان را نزد خود نگه داشت و مانع خروج آن‌ها از شرکت شد. یکی از این روش‌ها استفاده از قرارداد ESOP حاوی سهام تشویقی است.
قرارداد ESOP نوعی طرح تشویقی برای اعطای سهام شرکت به کارکنان است. علامت اختصاصی ESOP از اصطلاح انگلیسی Employee Stock Ownership گرفته شده به معنای مالکیت سهام کارکنان است. در این نوع قرارداد، به‌عنوان تشویق، قسمتی از سهام شرکت به کارکنان کلیدی و متخصص مجموعه بخشیده می‌شود. مهارت کارمندان تعیین می‌کند این نوع سهام به آن‌ها تعلق گیرد یا خیر. در ادامه بیشتر به نکات این نوع قرارداد و مزایای آن می‌پردازیم.
مقالات مفید مرتبط:
قدرت سهام تشویقی
شرکت‌های بسیاری وجود دارند که سال‌ها تلاش کردند تا در زمینه کاری‌شان به موفقیت و شهرت برسند. اما برخی از آن‌ها هم به دلیل ازدست‌دادن تعدادی از کارمندان کلیدی خود، در مسیر ورشکستگی قرار گرفتند. پس از شکل‌گیری سهام تشویقی این اتفاقات کمتر پیش آمد؛ چرا که شرکت‌ها با عقد این قرارداد بین خود و کارمندانشان تعهد ایجاد کرده و مانع رفتن آن‌ها می‌شوند.
عقد قرارداد مذکور با کارمندان تازه‌نفس موجب وفاداری بیشتر و افزایش روحیه کار و تلاش در آن‌ها می‌شود؛ چراکه گویا خود آنان مالکان شرکت هستند و منفعت آنان در گرو سود شرکت خواهد بود. در این مواقع افراد برای موفقیت، سود بیشتر و بالارفتن ارزش سهام خود هم که شده تلاش خود را در راه پیشرفت شرکت بیشتر خواهند کرد. از هر سو که به این قرارداد نگاه کنید پیشرفت روزافزون را برای شرکت خود خواهید دید.
دو نوع قرارداد سهام تشویقی رایج در ایران
روش‌های مختلفی برای جذب و یا حفظ کارمندان کلیدی شرکت وجود دارد؛ اما برخی کارشناسان اعطای سهام تشویقی را کارآمدترین راه می‌دانند. دو نوع روش برای اعطای سهام تشویقی به کارمندان طلایی وجود دارد. هر دو روش به یک اندازه در حفظ کارمندان کلیدی مؤثر هستند و بنا بر صلاح دید مدیران قابل‌اجرا هستند.
- یکی از روش‌هایی که اغلب صاحبان شرکت از آن استفاده می‌کنند، موکول کردن انتقال بخشی از سهام شرکت به کارمند در آینده است. این انتقال سهام مجانی و بلاعوض صورت می‌گیرد و به‌محض سررسید زمان درج شده بر روی قرارداد، سهام شرکت باید به کارمند مذکور اعطا شود.
- در روش دوم شرکت به کارمند کلیدی خود اختیار خرید سهام شرکت را با قیمت ارزان‌تر می‌دهد. کارمند مذکور می‌تواند با پرداخت مبلغی کمتر از قیمت اصلی سهام شرکت، آن را خریداری کند. اغلب کارمندان، پولی بابت خرید این سهام‌ها پرداخت نمی‌کنند، بلکه این مبلغ از حقوق آن‌ها کسر می‌شود.
نکات قابل‌توجه برای اعطای سهام تشویقی
رعایت چند نکته مهم می‌تواند شما را در عقد یک قرارداد سالم سهام تشویقی یاری کند. اولین نکته‌ای که باید مدنظر قرار دهید، ارزش سهام اعطایی است. در قراردادی که تنظیم می‌شود نباید درصد سهام شرکت را ذکر کرد؛ بلکه اشاره به ارزش سهام اهمیت دارد. به‌عنوان‌مثال اگر می‌خواهید یک درصد از سهام شرکت را به یکی از کارمندان عطا کنید و ارزش آن میزان سهام، ۲۰۰ میلیون ریال است، پیشنهاد می‌کنیم ۲۰۰ میلیون ریال را در قرارداد درج کنید.
از سوی دیگر پیشنهاد می‌کنیم در اعطای سهام شرکت خود به کارمندان، افراط نکنید و سهام زیادی را برای این کار در نظر نگیرید. شرکت‌های استارتاپی با فروش یک‌دهم یا یک‌پنجم سهام شرکت خود سرمایه مورد نیازشان را تأمین می‌کنند؛ ازاین‌رو بخشش بیش از اندازه سهام شرکت به کارمندان می‌تواند برای کارفرما به‌جای سود، زیان‌آور باشد. نکته دیگر، درج اطلاعات زیر به طور دقیق در قرارداد است.
- نوشتن نام و مشخصات کامل کارمند کلیدی
- تاریخ دقیق انتقال سهام به فرد موردنظر
- ثبت وظایف و تعهداتی که کارمند طلایی باید قبل از دریافت سهام تشویقی آن‌ها را انجام دهد.
- نداشتن حق انتقال سهام به دیگری و یا رد این هدیه و ترک شرکت
- درج روش انتقال سهام به شخص مذکور و تدریجی بودن روند انتقال سهام
مفاد این نوع قرارداد
اگر یک نمونه قرارداد سهام تشویقی را دیده باشید، حتماً متوجه شدید این قراردادها دارای ۹ ماده هستند که هر یک از این ماده‌ها به نکات خاصی اشاره کرده‌اند. در ماده اول چند جایگاه قرار داده شده است تا کارفرما و کارمند کلیدی، اطلاعات خود را مانند نام و نام خانوادگی، شماره تماس و غیره را بنویسند. در قسمت ماده دوم توضیحاتی راجع به موضوع قرارداد نوشته شده و در ماده سوم می‌توانید میزان سهامی که خواهان انتقال هستید را به همراه روش انتقال آن درج کنید.
تاریخ عقد قرارداد سهام تشویقی و واگذاری کامل سهام به کارمند، در ماده چهارم درج می‌شود. در ماده پنجم نیز به شرایط واگذاری سهام اشاره شده است. به‌عنوان‌مثال در این ماده آمده است که کارمند کلیدی نمی‌تواند این سهام را به کسی انتقال دهد و یا خواهان اخذ سهام زودتر از موعد باشد. طبق ماده ششم اگر هر یک از قوانینی که در ماده پنج آمده است نقض شود، کارفرما می‌تواند تصمیم به اخراج شخص مذکور بگیرد و در صورت واردکردن خسارت، کارمند باید همه خسارات را بپردازد.
در ماده هفتم می‌توان به قوانین حل‌وفصل اختلافات و ماده هشتم به شروط فروش الزامی سهام کارمند کلیدی پرداخت. پس از مطالعه تمام ماده‌ها، کارفرما و کارمند کلیدی قسمت ماده نهم را پرکرده و امضا و اثر انگشت می‌زنند.
جمع‌بندی
در این مقاله تلاش کردیم با جمع‌آوری جامع‌ترین مطالب به چیستی سهام تشویقی و شرایط انتقال آن به کارمندان کلیدی بپردازیم. همچنین به توضیح تأثیر این قرارداد بر روی روحیه کارمندان و وفاداری آن‌ها نسبت به شرکت پرداختیم. توجه به تأثیرات فوق‌العاده این طرح می‌تواند کلید حل بسیاری از مشکلات شرکت‌ها باشد. در بخشی از مقاله نکات مهمی درباره قرارداد ESOP بیان کردیم که باید هنگام عقد آن رعایت شود. در نهایت توضیحاتی درباره ماده‌های مختلف قرارداد سهام مشارکتی یا تشویقی ارائه کردیم.
موسسه وکلای بین‌المللی بیان امروز، با بهره‌گیری از بهترین وکلا و مشاورین حقوقی همواره همراه بیزنس شما است. ما با سال‌ها تجربه موفق در امور حقوق تجارت و کسب و کار آماده ارائه کلیه خدمات حقوقی اعم از پذیرش وکالت، تنظیم و بررسی قرارداد، مشاوره حقوقی و… به شما هستیم.
برای کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید و یا درخواست خود را ثبت کنید.