یکی از مهم ترین شرایط برای پیشرفت و به نتیجه رسیدن خلاقیت ها و ایده ها ، وجود شرایط اقتصادی و تامبن سرمایه می باشد .اشخاص حقیقی و حقوقی خلاق و نو ظهور با وجود تامین مالی می توانند به اهداف خود دست پیدا نمایند و ایده های خود را عملی نمایند. حوزه کرادفاندینگ در بورس ایران نیز طبق برنامه ریزی های کشور با حاکمیت راهبری و قانون ساربینز – اکسلی (سارباکس، ساکس )، موجب تصویب دستور العمل تامین مالی جمعی در شورای عالی بورس و اوراق بهادار شد .بنابراین در این مقاله ابتدا به تعریف کرادفاندینگ و سپس به بررسی کرادفاندینگ در بازار بورس و فرابورس ایران خواهیم پرداخت.
موسسه وکلای بین المللی بیان امروز به عنوان برترین موسسه حقوقی و تجاری در ایران با حضور جمعی از وکلای پایه یک دادگستری متخصص و مجرب در زمینه تمامی مسائل کرادفاندینگ در بازار بورس و فرابورس ایران آماده راهنمایی، مشاوره و ارائه خدمات حقوقی به شما عزیزان می باشند. برای دریافت خدمات به صفحه خدمات مراجعه نمایید.
کراودفاندینگ چیست؟
در لغت به معنی تامین سرمایه جمعی می باشد
در تعریف کلی منظور از کراودفاندینگ ، روش و ساختار برای گرد آوری سرمایه یا کمک های کوچک مالی از طریق پلتفرم آنلاین با هدف حمایت از یک کسب و کار ایده و … می باشد.
به طور مثال :
دریافت و جذب سرمایه مردمی از روش های مختلفی مانند :
حمایت طرفداران از هنرمندان
امدادرسانی به حادثه دیدگان
کمپین های هنری
توسعه آثار بصری
توسعه اختراعات
روزنامه نگاری
شهروندی
و …
تاریخچه کراودفاندینگ
در اواسط سال ۲۰۰۰ با ظهور کیک استارتر ها و زوپا تامین مالی جمعی پیشرفت فراوانی داشت.
حال سوال پیش می آید که کیک استارتر چیست ؟
در پاسخ باید گفت کیک استارتر ها شرکت هایی آمریکایی با هدف عام المنفعه و کمک به ایده های خلاقانه به استقبال از ایده های نوظهور و خلاقانه می پردازد.این سامانه در حقیقت برای جذب ایده های نوظهور ، سرمایه های لازم را برای تولید وانبوه سازی ایجاد می نمایند.
بنابراین کیک استارتر ها یکی از مهم ترین روش های تامین مالی جمعی هستند.
در سال ۱۷۰۰ میلادی جاماتان سوییفت صندوق وام ایرلندی را برای کمک به خانواده های کم بضاعت ایرلندی ایجاد نمود .
بنابراین اولین پرداخت یارانه نقدی با هدف ارائه خدمات مالی به افراد کم درآمد که دسترسی به بانک های سنتی را نداشتند ایجاد گردید.
اما یکی از قدیمی ترین پروژه به پروژه مجسمه آزادی بر می گردد زمانی که اعلام نمودند که بودجه ساخت مجسمه آزادی به اتمام رسیده است و دولت تمایلی به کمک به ادامه ساخت این پروزه ندارد .
روزنامه نگار معروف آقای ﺟﻮزف ﭘﻮﻟﯿﺘﺰر سردبیر روزنامه نیویورک از مردم درخواست کمک مالی در جهت ادامه این پروژه نمود و با مراجعه صد و شصت هزار نفر به کیوسک های این روزنامه طی ۵ ماه بیش از صد هزار دلار جمع آوری شد.
انواع پلتفرم های بین المللی کرادفاندینگ
کیک استارتر ها
همانطور که در بالا تعریف نمودیم شرکت ها ،موسساتی هستند که در جهت به نتیجه رسیدن ایده های نوآورانه افراد خلاق ایجاد شده اند.
نحوه عملکرد به این صورت است که افراد خلاق کلیات ایده خود را در سایت کیک استار ها بارگزاری می کنند و کاربران سایت در صورتی که با مشاهده ایده جذب شوند بودجه مربوطه را تامین می کنند و فرد صاحب ایده با دریافت بودجه و زیر نظر کیک استار تر ها فعالیت خود را آغاز می کنند .
زوپا
اولین ساختار وام دهی به شخص به شخص می باشد که افراد خلاق را به سرمایه داران وصل می نماید. بنابراین وام دهندگان شرایط و مدت و میزان بهره را مشخص می نمایند و پس از بررسی های لازم توسط وام دهندگان و افراد خلاق قرارداد می بندند.
گلوبال گیوینگ
از طریق ساختار های آنلاین برای موسسات خیریه کمک های مالی، آموزشی ، حمایتی و … جمع آوری می نمایند.
گلوبال گیوینگ بزرگترین جامعه مالی برای کمک های خیریه به افغانستان و … می باشد.
ایندیگوگو
در کنار کیک استارتر ها ، ایندیگوگو یکی از ساختار ها و پلتفرم های تامین مالی جمعی هستند که اشخاص با استفاده از ایندیگوگو می توانند افراد خلاق را در سراسر جهان شناسایی نمایند و با ارائه کمک مالی برای به نتیجه رسیدن ایده هایشان آنها را یاری نمایند.
کمپین کراودفاندینگِ مبتنی بر پاداش
در این روش صاحبان سرمایه به تامین مالی اشخاص خلاق را فراهم می نمایند در مقابل نسخه ای از آن ئایده را دریافت می نمایند و سهام دار نمی شوند و مقدار سرمایه به صاحبان آنها باز گردانده نمی شود بنابراین معمول ترین این کمپین ها ایندیگوگو و کیک استارتر ها هستند.
مدل مبتنی بر اهدا
در این روش حامیان و موسسات ، افراد خلاق را برای به نتیجه رسیدن ایده های نو پا خود از نظر مالی تامین می نمایند و در مقابل هیچ آیتم و پاداشی را دریافت نمی نمایند و افراد اکثرا از روی علاقه به موضوع از کمپین حمایت می نماید مانند کمپین گیاه خواری و حفظ محیط زیت و ….بنابراین گلوبال گیوینگ مدل مبتنی بر اهدا هستند .
مدل مبتنی بر سهام
صاحبان سرمایه در این روش در مقابل تامین منابع مالی و بودجه مربوطه به صاحبان کسب و کار سهام دریافت می نمایند. در سال ۲۰۱۲ با تصویب قانون جابز آمریکا باعث رشد چشمگیر تامین مالی جمعی با مدل میتنی با سهام گردید.
مدل مبتنی بر وام دهی
امکان دارد بعضی کار آفرینان و صاحبان سرمایه برای تامین بودجه حمایتی از اشخاص خلاق مبتنی بر وام دهی عمل نمایند. اشخاص خلاق طبق قرارداد باید بودجه مربوطه را مانند وام بانکی به این افراد برگردانند بنابراین کرادفاندینگ ها وام گیرندگان را به وام دهندگان وصل می نمایند..
کرادفاندینگ در بازار بورس ایران
با توجه به اینترنتی شدن و سوق تمامی عملکرد های زندگی به سمت دنیای مجازی استفاده از ارائه خدمات مالی نیز به شکل اینترنتی شده است. یکی از بر نامه های راهبری شرکتی در کشور استفاده از کرادفاندینگ ها برای رشد اقتصادی می باشد .
کارگروه ارزیابی برای پیشبرد امور مربوط به کرادفاندینگ طبق تفاهم نامه بین وزارت اقتصاد و دارایی فوزارت تعاون کارو رفاه اجتماعی ، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تشکیل گردید .
دستور العمل تامین مالی جمعی در شورای عالی بورس و اوراق بهادار تصویب گردید.
دستور العمل تامین مالی جمعی در شورای عالی بورس و اوراق بهادار
تامین مالی و تامین سرمایه استارت آپ ها و کسب و کار های کوچک از طریق حوزه کرادفاندینگ و پلتفرم های اینترنتی جدید ارائه می شود.
در حوزه کرادفاندینگ و تامین مالی سرمایه در سازمان بورس اوراق بهادار ،تامین مالی مبتنی بر مدل سهام است و افراد در سود و زیان شریک هستند.
چهار سال پس از راه‌اندازی اولین پلتفرم تامین مالی جمعی در کشور، دستورالعمل تامین مالی جمعی در تاریخ ۲۵/۰۲/۱۳۹۷ براساس بند (۴) ماده (۴) قانون بازار اوراق بهادار، به شرح زیر به تصویب شورای‌عالی بورس و اوراق بهادار رسیده است .
این دستورالعمل در ۴۵ ماده تنظیم شده است که در ارتباط با موارد زیر صحبت می نماید :
- ابتدا به تعریف اصطلاحات و کلیات می پردازد .
- کارگروه ارزیابی را بیان می نماید .
- رویه و روش صدور مجوز فعالیت را مشخص می کند.
- به شرایط و الزامات ارائه خدمات تأمین مالی جمعی می پردازد.
- در نهایت یک چندین مقررات کلی را بیان می کنند .
وظیفه کارگروه ارزیابی پیشبرد تامین مالی جمعی در شورای عالی بورس و اوراق بهادار
تعیین حداقل الزامات قرارداد بین ارکان
تعیین نحوه ارائه گزارشات دوره ای
تعیین مقدار کارمزد خدمات
تعیین نحوه ارزیابی طرح ها
تعیین چارچوب فرآیند ها و نحوه رسیدگی به درخواست ها
اعتبار سنجی متقاضیان اخذ مجوز فعالیت
تعیین نحوه مشارکت تامین کنندگان
مصوبات کارگروه ارزیابی پیشبرد تامین مالی جمعی در شورای عالی بورس و اوراق بهادار
- حداقل الزامات مدل کسب و کار عامل
- نحوه ارائه گزارشات دورهای توسط متقاضی
- حداقل سرمایه ثبتی متقاضیان عاملیت تامین مالی جمعی باید ۵۰۰ میلیون ریال باشد
نحوه دریافت مجوز تامین مالی جمعی در شورای عالی بورس و اوراق بهادار
مدارک زیر را باید در سامانه cf.ifb.irثبت نمایید :
اطلاعات ثبتی شرکت
اطلاعات سهام داران
مشخصات و سوابق تحصیلی و شغلی اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل
مدل کسب و کار
فعالیت های تامین مالی بر پایه خیریه
مدیر عامل فرابورس امیر هامونی در ارتباط با حوزه اهدا و خیریه تامین مالی چگونه است و چرا برخی استارت آتپ ها کند هستند و حتی بعضی دیگر از بین رفته اند گفت :
در حوزه خیریه کسب و کارهای کراد فاندینگ می‌توانند فعالیت کنند و حتی در استعلام برای مسدود سازی آنها توسط نهادهای ناظر در زمینه کسب و کارهای فضای مجای اعلام کردیم که فرابورس ورودی در حوزه تامین مالی بر اساس خیریه ندارد؛ قانونگذار و شورای عالی بورس مسئولیت در زمینه تامین مالی جمعی بر پایه سهام را به ما اعلام کرده و در صورت اعلام فرابورس آمادگی بررسی موضوع تامین مالی جمعی بر اساس خیریه را دارد.
در ادامه گفت : در صورتی که شورای بورس اعلام کند که کسب و کارهای کراد فاندینگ باید بر اساس خیریه و اهداء بر اساس پلتفرم بازار سرمایه مانند صندوق‌های نیکوکاری در بورس فعالیت کنند، فرآیند نظارت و قانونگذاری برای آنها آغاز خواهد شد.
اصلاح قوانین و مقررات کرادفاندینگ
آقای امیر هارمونی مدیر عامل بورس با اشاره به جلسات متعدد با سازمان های ذیربط بیان نمود که : با توجه به ابلاغ مصوبه در حوزه کراد فاندینگ بر پایه سهام و فراخوان آن، بالغ بر ۱۰ استارت آپ در این زمینه اعلام آمادگی کردند و در بیش از ۵۰ جلسه موضوع تامین مالی در کارگروه ارزیابی تامین مالی جمعی با نمایندگان بورس، بانک مرکزی، بیمه و وزارت رفاه بررسی شده است؛ فرابورس و سایر مسئولان در این بخش به دنبال تسهیل فرآیند تامین مالی و کسب و کارهای این بخش با اصلاح قوانین و مقررات هستند.
در ادامه گفت : تیم‌های جدید می‌توانند درخواست خود را برای ورود به حوزه تامین مالی جمعی بر پایه سهام ارسال و اقدامات لازم را انجام دهند.
