شرایط دریافت بیمه بیکاری در سال ۱۴۰۲

شرایط دریافت بیمه بیکاری در سال ۱۴۰۲ 

یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که بر سر راه کارگران قرار دارد مسئله بیکاری است. بیکاری می‌تواند در شرایط خاص نظیر تعطیلی یا کاهش فعالیت کارگاه‌ها به سبب شیوع ویروس کرونا و یا موضوعات فنی و تخصصی و … روی دهد. به همین منظور در قوانین کار و یا شهروندی کشورهای مختلف تمهیداتی برای کاهش عوارض و مشکلات ناشی از آن اندیشیده شده است. بهره‌مندی از بیمه بیکاری به این معنی است که کارگر در صورت عدم نیاز کارفرما به ادامه همکاری بنا به شرایطی بتواند اقدام به استفاده از حقوق ایام بیکاری نماید و این مدت جزو سوابق بیمه او منظور شود.

بیکار کیست؟

بیکار ازنظر قانون بیمه بیکاری، بیمه‌شده‌ای است که بدون میل و اراده خود بیکار شده و آماده‌به‌کار باشد. بنابراین خاتمه قرارداد کار نباید به علت استعفای کارگر باشد. بر اساس قانون، چنانچه بیمه‌شده‌ای به علت تغییرات ساختار اقتصادی کارگاه مربوطه و به تشخیص وزارتخانه ذی‌ربط و تائید شورای عالی کار، بیکار موقت شناخته شود. همچنین بیمه‌شدگانی که به علت حوادث غیرمترقبه مانند سیل، زلزله، جنگ، آتش‌سوزی بیکار شوند، می‌توانند از مقررات این قانون استفاده نمایند.

تشخیص ارادی بودن یا غیرارادی بودن بیکاری، بر عهده کمیته‌ای متشکل از نمایندگان این سازمان و اداره کار و اموراجتماعی محل اشتغال بیمه‌شده است. مشمولین بیمه بیکاری، کلیه مشمولین بیمه تأمین اجتماعی را در برمیگیرد.

شرایط بیمه بیکاری چیست؟

• شخص ایرانی بدون میل و اراده خود از سوی کارفرمایی که حق بیمه ماهانه وی را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخته است، بیکار شده باشد. بیمه بیکاری تنها محدودیتی است که مجلس شورای اسلامی برای اتباع خارجی در نظر گرفته است بر این اساس این افراد تحت پوشش بیمه بیکاری قرار نمی‌گیرند؛
• بیمه‌شده بیکار، برای دریافت مقرری بیمه بیکاری، باید حداکثر ظرف مدت ۳۰ روز از تاریخ بیکاری موضوع را به واحد تعاون، کار و رفاه اجتماعی ذی‌ربط اطلاع دهد و آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی خود یا کار مشابه آن اعلام کند مگر آنکه بتواند ثابت کند به دلیل عذر موجه نتوانسته در این مدت بیکارشدن خود را اعلام نماید؛
• مطابق بند الف ماده ۶ قانون بیمه بیکاری مصوب سال ۱۳۶۹، شرط استحقاق بیمه‌شده بیکار برای دریافت مقرری بیمه بیکاری، داشتن سابقه پرداخت حق بیمه به مدت ۶ ماه قبل از بیکار شدن تعیین شده است؛
• اگر کارگران در پایان مدت قرارداد خود بیکار شوند به شرط اینکه یکسال در محل کار آخر خود سابقه بیمه داشته باشند میتوانند با مراجعه به اداره کار و تأمین اجتماعی تقاضای بیمه بیکاری نمایند.

ویژگی های بیمه بیکاری

• میزان مبلغ دریافتی بیمه بیکاری ۵۵ درصد متوسط خالص دریافتی سه ماه آخر فرد بیکار است؛ مبلغ بیمه بیکاری از حداقل مزد مصوب شورای عالی کار برای سال مربوطه کمتر و از ۸۰ درصد متوسط دستمزد سه ماه آخر فرد بیکار بیشتر نخواهد بود؛
• مدت بیمه بیکاری جزء سوابق پرداخت حق بیمه شخص محسوب میشود. فلذا به لحاظ بازنشستگی و فوت و ازکارافتادگی برای شخص محدودیتی از این بابت ایجاد نمیکند؛
• مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری به بیمه‌شدگان واجد شرایط، به سابقه پرداخت حق بیمه از سوی آنان بستگی دارد. در هرحال مدت آن از ۳۶ ماه برای بیمه‌شدگان مجرد و ۵۰ ماه برای بیمه‌شدگان متأهل و متکفل بیشتر نیست؛
• مقرری بیمه بیکاری از روزی که شخص بیکار شناخته شود به وی پرداخت میشود؛
• برخورداری از مزایایی بیمه بیکاری محدودیتی برای استفاده از دفترچه های درمانی تأمین اجتماعی برای شخص بیکار و افراد تحت تکفلش ایجاد نمیکند؛
• به پرداخت ها تحت عنوان بیمه بیکاری هیچ نوع مالیاتی تعلق نمیگیرد؛
• افراد شاغل در کارهای فصلی که در پایان فصل کار بیکار می‌گردند و یا کارگران شاغل در کارهای با ماهیت دائمی (نظیر پروژه‌ها، فعالیت‌های عمرانی و نظایر آن) که در پایان کار، قرارداد و یا اتمام بخشی از کار به‌عنوان عـدم نیـاز بیکار می‌گردند مشمول بیمه بیکاری نخواهند شد؛
• هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در رأی شماره ۹۰۳ خود آن قسمت از تفاهم‌نامه مشترک ۱۱۸۷۳۹مورخ ۱/۱۲/۸۴ وزارت کار و سازمان تأمین اجتماعی را که داشتن حداقل یک سال سابقه در آخرین کارگاه را برای برخورداری از مزایای بیمه بیکاری الزامی می‌دانست باطل نمود؛
• بیمه های خویش فرما و مشاغل آزاد، بازنشستگان و از کار افتادگان کلی نمیتوانند از مزیت بیمه بیکاری بهره ببرند.
• حق بیمه بیکاری: میزان ۳ درصد از دستمزد بیمه شده، حق بیمه بیکاری می باشد که توسط کارفرما پرداخت می شود.
• بیمه شدگان بالای ۵۵ سال در صورتی شامل بیمه بیکاری می شوند که حداقل ۱۰ سال سابقه کار و پرداخت حق بیمه داشته باشند.
• بیمه شدگان تا سن بازنشستگی حق دریافت بیمه بیکاری دارند.

افراد واجد شرایط برای دریافت بیمه بیکاری ابتدا باید در دفاتر پیشخوان دولت احراز هویت شوند سپس از طریق سامانه bimebikari.mcls.gov.ir ثبت نام کنند.

سقف دریافت بیمه بیکاری و مدت پرداخت آن

همانطور که اشاره شد سقف مدت دریافت بیمه بیکاری برای بیمه شدگان متاهل ۵۰ ماه و برای بیمه شدگان مجرد ۳۶ ماه مطابق قانون در نظر گرفته شده است. اما به طور کلی مدت زمان پرداخت بیمه بیکاری با توجه به میزان سابقه بیمه و وضعیت تاهل بیمه شده به شرح زیر می باشد:

مدارک درخواست بیمه بیکاری

• مدارک هویتی از قبیل شناسنامه و کارت ملی، عکس و دفترچه بیمه تأمین اجتماعی
• مدارک تحصیلی
• مدارک مربوط به نظام وظیفه
• آخرین قرارداد
• نامه عدم نیاز
• گواهی کار از شرکت
• کارت پایان خدمت

اهمیت معرفی نامه کارفرما برای بیمه بیکاری

از جمله مدارک مورد نیاز برای دریافت بیمه بیکاری معرفی نامه کارفرماست که دلیل بیکار شدن بیمه شده در آن ذکر می شود و به آن نامه عدم نیازهم گفته می شود. این معرفی نامه می بایست به تاریخ یک روز پس از پایان قرارداد و آخرین روز ثبت شده در لیست بیمه، تنظیم شده باشد.

البته به موجب رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری، بیمه شدگانی که به صورت دائم مشغول کار بودند نیازی به نامه عدم نیاز برای دریافت بیمه بیکاری ندارند.

بازرسی از درب منازل

از فروردین سال ۱۴۰۱ مطابق روال سابق بازرسی از درب منازل صورت نمی گیرد. بلکه بیمه بیکاری فرد بیمه شده در صورتی قطع خواهد شد که دلایل قانونی از اشتغال مجدد فرد بیمه شدده وجود داشته باشد.