آشنایی با حقوق شرکت ها در ایران
شرکتهای خارجی که قصد دارند در ایران فعالیت داشته باشند، دو گزینه را پیش رو خواهند داشت. این شرکتها میتوانند یا شرکتی را در ایران به ثبت رسانند و یا یک شعبه یا دفتر نمایندگی برای شرکت خود تأسیس نمایند. هر کدام از این گزینه ها مزیتهای خاص خود را دارد.
ثبت شرکت: پیرو تغییرات اخیر قوانین و رویه های مربوط به ثبت شرکت، اتباع کشورهای خارجی میتوانند شرکتهای خود را با ۱۰۰ درصد سرمایه خارجی در ایران به ثبت رسانند. در این راستا هیچ نیازی به وجود شرکای ایرانی نمیباشد. به موجب ماده نخست قانون ثبت شرکتها، هر شرکتی که در ایران تشکیل شده باشد شرکتی ایرانی محسوب میشود. در این خصوص، تابعیت شرکا اهمیتی نخواهد داشت. بنابراین، همانند شرکتهای ایرانی، شرکتهای تشکیل شده توسط اتباع خارجی میتوانند از محرکها، امکانات و فرصتهای این حوزه بهره مند شوند.
به عنوان مثال، یکی از مزایای عمده تأسیس شرکت در ایران این است که اتباع خارجی میتوانند از این طریق، شرکت مزبور را مالک اموال غیرمنقول کنند. در واقع، به موجب قانون مربوط به تملک اموال غیرمنقول ایران، اشخاص خارجی قانوناً نمیتوانند هیچگونه زمینی را تملک کنند. با این حال، خارجیانی که در یک شرکت ایرانی شریک محسوب میشوند این توانایی را دارند که به نام شرکت زمین خریداری کنند. همچنین شرکتهای مزبور میتوانند اموال غیرمنقول را برای هر بازه زمانی که مغایر قوانین و مقررات کشور نباشد اجاره دهند. پرکاربردترین انواع شرکتها در ایران، شرکت با مسئولیت محدود و شرکتهای سهامی میباشند.
شرکت با مسئولیت محدود: شرکت با مسئولیت محدود، شرکتی است که بین دو یا چند شخص حقیقی و به منظور اهداف تجاری تشکیل شده است بدون اینکه سرمایه آن به سهام تقسیم شود. در این نوع از شرکت، مسئولیت هر کدام از شرکا صرفاً محدود به سرمایه آنهاست. نام شرکت باید دربردارنده نام هیچکدام از شرکا نباشد، در غیر این صورت، آن شرکت در مقابل اشخاص ثالث مسئولیت نامحدود خواهد داشت. حداقل تعداد شرکا در این نوع از شرکت دو نفر میباشد که ازین نظر با شرکتهای سهامی تفاوت دارد.
شرکتهای سهامی: نوع دیگری از شرکتها که در ایران بسیار مورد استفاده قرار میگیرد شرکت سهامی است. این نوع از شرکت، با تفکیک سرمایه به سهام قابل شناسایی است. شرکتهای سهامی به دو نوع عام و خاص تقسیم میشوند. تفاوت این دو نوع شرکت آن است که در شرکت سهامی عام، امکان داد و ستد سهام به صورت عمومی وجود دارد. حداقل تعداد سهامداران در شرکت سهامی خاص سه نفر میباشد، در حالی که در شرکتهای سهامی عام وجود حداقل پنج نفر سهامدار که مالک حداقل بیست درصد از سرمایه هستند ضروری میباشد.
شعبه و دفتر نمایندگی: علاوه بر تأسیس شرکتهای ایرانی، اتباع خارجی میتوانند مبادرت به ثبت شعبه یا دفتر نمایندگی کنند. به منظور فعالیت در ایران از طریق شعبه یا دفتر نمایندگی، این شرکتها میبایست در کشور متبوع خود از نظر قانونی شناخته شده باشند.
به موجب ماده واحده مصوب ۱۳۷۶ که در مجلس شورای اسلامی و در این راستا به تصویب رسید، شرکتهایی که قانوناً در کشورهای خارجی به ثبت رسیده باشند میتوانند در ایران اقدام به ثبت شعبه/دفتر نمایندگی نمایند.
این شعبه ها/دفاتر نمایندگی، میتوانند فعالیتهای زیر را انجام دهند:
۱- ارایه خدمات بعد از فروش کالاها یا خدمات شرکت خارجی.
۲- انجام عملیات اجرایی قراردادهایی که بین اشخاص ایرانی و شرکت خارجی منعقد می شود.
۳- بررسی و زمینه سازی برای سرمایه گذاری شرکت خارجی در ایران
۴- همکاری با شرکت های فنی و مهندسی ایرانی برای انجام کار در کشورهای ثالث.
۵- افزایش صادرات غیرنفتی ایران.
۶- ارایه خدمات فنی و مهندسی و انتقال دانش فنی و فناوری.
۷- انجام فعالیت هایی که مجوز آن توسط دستگاه های دولتی که به طور قانونی مجاز به صدور مجوز هستند،
صادر می گردد. از قبیل ارایه خدمات در زمینه های حمل و نقل ، بیمه و بازرسی کالا، بانکی ، بازاریابی و
غیره.
مدیریت یک شعبه یا دفتر نمایندگی میبایست توسط یک یا چند شخص حقیقی مقیم ایران صورت پذیرد.
شعبه، واحد محلی شرکت خارجی است که مستقیماً مسؤول انجام فعالیتهای شرکت خارجی در سطح کشور است. شعبه با نام و مسؤولیت شرکت فعالیت میکند. این در حالی است که، نماینده که میتواند شخص حقیقی یا حقوقی باشد با نام و مسؤولیت خود فعالیت میکند.
شرکتهای خارجی که قصد ثبت شعبه در ایران را دارند میبایست برخی اسناد را ضمیمه اظهارنامه خود به اداره ثبت شرکتها تحویل دهند.
در ارتباط با دفاتر نمایندگی میبایست یک شخص حقیقی یا حقوقی ایرانی به عنوان نماینده معرفی شود. هر شرکت مجاز است که یک دفتر نمایندگی رسمی ثبت شده در ایران داشته باشد. به موجب قرارداد نمایندگی، نماینده برخی از وظایف شرکت خارجی را در ایران انجام میدهد. نماینده، ترجمه رسمی و نسخه های اصلی منضم اظهارنامه را به اداره ثبت شرکتها تحویل میدهد.
دفاتر نمایندگی و شعبه هایی که مجاز به انجام معامله نبوده و صرفاً به تحقیقات بازار میپردازند و به منظور تأمین هزینه های خود از شرکتهای مادر وجهی دریافت میدارند مشمول مالیات مربوط به این وجوه نمیباشند.
خیلی عالی