هنگامی که قرارداد کار منعقد می شود ، یکسری موارد و نکات هستند که طرفین قرارداد در موردشان به توافق رسیده و پس از انعقاد قرارداد بین کارفرما و کارگر، طرفین موظف می‌باشند که به شرایط و قوانین قرارداد پایبند باشند. گاهی اوقات با توجه به شرایط و محیط کار، اگر کارگر نکات و شرایط محل کار را رعایت نکند ، کارفرما برای جلوگیری از ایجاد مشکل در فرایند وظایف، مجبوربه توبیخ کارگر می‌شود.
در قانون کار، از نحوه و قوانین توبیخ کار صحبت نشده است. به همین دلیل کارفرما باید این توبیخ را به صورتی انجام دهد که حقوق کارگر نقض نشود و همچنین برای ادامه فعالیت کارگر مشکلی بوجود نیاید.
توبیخ کارگر چیست؟
زمانی که کارگر بر خلاف قوانین و مقررات محل کار، کاری را انجام می‌دهد یا باعث بی نظمی و اختلال در محیط کار یا روال کار می شود، کارفرما یا به صورت نامه کتبی یا گاهاً به صورت شفاهی وی را توبیخ سرزنش می‌کند. توبیخ کارگر باید به نحوی انجام گیرد که شان و احترام کارگر حفظ شود و باعث نشود که کارگر در ادامۀ کار به مشکل بخورد. توبیخ کارگر بیشتر به این منظور اتفاق می‌افتد که نظم و انضباط و قوانین محل کار رعایت شود و در صورت بی نظمی دوباره و ایجاد اختلال در روال کار توسط همان کارگر، ایشان شاهد برخورد جدی تری از طرف کارفرما می شود.
شرایط اخراج کارگر چیست و در چه صورتی قانونی می‌باشد؟
توبیخ کارگر لزوماً به منظور اخراج او نیست، زیرا وقتی قرارداد کار بین کارگر و کارفرما عقد می شود، طرفین قرارداد موظف به اجرای آن هستند. در حالت کلی کارفرما اقدام به اخراج مستقیم کارگر نمی‌نماید و منتظر می‌ماند تا قرارداد کار به پایان رسد. این در حالتی است که قرارداد میان طرفین، موقت باشد.
در صورتی که قرارداد کار بین کارفرما و کارگر، دائمی باشد، یا کارفرما بخواهد قبل از پایان قرارداد کار موقت کارگری را اخراج کند، یکسری مراحل قانونی بر اساس قانون کار باید طی شود.
بر اساس ماده ۲۷ قانون کار، در صورتی کارفرما می‌تواند اقدام به اخراج کارگر کند که در مرحلۀ اول به صورت کتبی به کارگر متذکر شود یا اینکه یکبار کارگر توبیخ شده باشد و دوباره این تذکر از طرف کارگر نقض و باعث اختلال در روال کار شود یا خطایی در کار انجام دهد. سپس کارفرما می‌تواند با مراجعه به شورای کار در اداره کار و جلب موافقت اعضای این شورا و پرداخت حق و حقوق کارگر در موعد مقرر، قرارداد کار را فسخ نماید که این فسخ قرارداد به منظور همان اخراج کارگر می باشد.
دلایلی که می‌تواند موجب توبی یا اخراج کارگر شود چیست؟
کارفرما به یکسری دلایل که به نوع کار بستگی دارد می‌تواند کارگر را ابتدا به صورت کتبی توبیخ و سپس در صورت تکرار خطا، اخراج نماید. مواردی که ممکن است باعث توبیخ یا اخراج کارگر شوند، بدین شرح می‌باشد:
۱- عدم انجام وظایف به درستی: اگر کارگر بارها بابت عدم انجام وظایفش به درستی یا بدون مراعات اصول ایمنی و بهداشت، هشدار داده شده باشد ولی همچنان این عملکرد نامناسب ادامه‌دار شود، این موضوع می‌تواند باعث توبیخ یا اخراج او شود
۲- نقض قوانین و مقررات: کارگر باید قوانین و مقررات مربوط به سازمان خود را رعایت کند. اگر کارگر بارها این قوانین و مقررات را نقض کند و هشدار نیز گرفته باشد ولی همچنان این موضوع ادامه دارد، می‌تواند باعث توبیخ یا اخراج او شود.
۳- نارضایتی مشتریان: اگر کارگر باعث نارضایتی مشتریان شود و این موضوع به مدیر وی گزارش و هشدار داده شود و اگر کارگر اقدامات لازم را برای رفع نارضایتی مشتریان نکند و باعث بروز مشکلات بیشتر شود، این امر می‌تواند باعث توبیخ یا اخراج او شود.
۴- رفتار نامناسب: اگر کارگر رفتار نامناسبی مانند اعتیاد، تهدید به خشونت، تبعیض، تحریک به خلاف قوانین، هراس و تهدید به دیگران نشان دهد. این موضوع می‌تواند باعث توبیخ یا اخراج او شود.
۵- عدم حضور و غیاب نامناسب: اگر کارگر بارها بدون مجوز از کار غایب شود و در این مورد به وی هشدار داده شده باشد ولی همچنان این عملکرد نامناسب ادامه‌دار شود، این مسئله می‌تواند باعث توبیخ یا اخراج او شود.
جمعبندی
در قانون کار در مورد بحث توبیخ کارگر و شرایط آن ، قوانین و مقرراتی وجود ندارد و در بعضی مواقع حق و حقوق کارگر نقض می شود. کارگر ها و کسانی که قرارداد کار را امضا میکنند باید به موارد این قرارداد مسلط باشند و موارد حقوقی آن را بدانند که در صورت ایجاد مشکل با کارفرما ، بتوانند حق و حقوق خود را دریافت کنند.در صورت ایجاد مشکل در قرارداد کاریتان یا اطلاع از حق و حقوق کارفرما و کارگر در قرارداد کار میتوانید از مشاوران حوقی ما در موسسه ی بیان امروز مشاوره و راهنمایی بگیرید.
سوالات متدوال
- در صورت اخراج غیر قانونی توسط کارفرما به چه صورت میتوان به کار بازگشت؟
در صورتی که اخراج کارگر غیر موجه باشد؛ کارگر با مراجعه به « هیات حل اختلاف کارگر، کارفرما » می تواند حکم برگشت به کار با محاسبه حق سنوات دوران اخراج شده دریافت نماید.
- آیا کارفرما می تواد جریمه را از حقوق کارگر کم کند؟
خیر مطالبات کارفرما با مطالبات کارگر قابل تهاتر نیست.
