تخصیص سهام در استارتاپ ها

سرمایه و سهام در استارتاپ

تشکیل و راه اندازی استارتاپ غالباً با سرمایه اندک صورت میپذیرد. حتی مواردی را میتوان تصور کرد که استارتاپ از سرمایه اولیه خاصی برخوردار نیست. چرا که استارتاپ ها بیشتر با تکیه بر ایده ها و خلاقیت های فردی یا گروهی خود شکل میگیرند. بر همان اساس به تولید محصول یا ارائه خدمتی میپردازند که رفته رفته به ارزش سهام آنها می افزاید. در فعالیت استارتاپی اقبال عمومی نسبت به کالا و خدماتی که عرضه میشود نقش قابل توجهی در رشد و توسعه آن ایفا میکند. خلاقانه بودن ایده ها و اقبال عمومی اشخاص را برای سرمایه گذاری در استارتاپ تحریک و تشویق میکند. تخصیص سهام در استارتاپ ها می‌تواند به‌گونه‌ای باشد که جذب سرمایه را تسریع بخشد.

در همین راستا، تدام حضور بنیانگذاران و افرادی کلیدی استارتاپ جهت رشد و توسعه آن حائز اهمیت بسیاری است. در این شرایط، معمولا سرمایه گذاری که نگران خروج بنیانگذاران و افراد کلیدی و ترک استارتاپ توسط آنان در مرحله تکامل آن است، با استفاده از سازوکار تخصیص سهام (وستینگ/ Vesting) سعی در حفظ و تشویق چنین افرادی به ادامه حضور و فعالیت در استارتاپ می نماید.

 شما میتوانید در مورد جذب سرمایه مقاله چگونگی تامین سرمایه و سرمایه گذاری استارتاپ را مشاهده کنید.

همچنین میتوانید برای سرمایه گذاری در استارتاپ مقاله سرمایه گذاری در استارتاپ را بخوانید.

مفهوم تخصیص سهام در استارتاپ ها

منظور از تخصیص سهام (وستینگ)، واگذاری تدریجی سهام شرکت در یک فرآیند قراردادی مشخص به بنیانگذاران یا موسسان یا افرادی است. به دلیل تخصص، تجربه یا بیشترین میزان وفاداری و همدلی سازمانی مستحق نوعی پاداش هستند. استارتاپ تلاش میکند از خروج آنها به این ترتیب ممانعت به عمل آورد. زیرا یکی از مهمترین دارایی های یک استارتاپ منابع انسانی متخصص آن قلمداد می گردد. برخی اوقات از دست دادن چنین افرادی ممکن است متضمن زیان جبران ناپذیری برای استارتاپ باشد.

براساس سازوکار تخصیص سهام، اشخاص برای دسترسی کامل به تمام سهام موضوع واگذاری و حقوق و مزایای ناشی از آن میبایست دوره زمانی به خصوصی را به فعالیت در استارتاپ مشغول باشند.

وستینگ سهام موسسین بیشتر برای تلاش در جهت ایجاد و حفظ یک استارتاپ موفق است. خروج موسسین و مطالبه سود سهام شان میتواند موسسین دیگر را که برای باروری ایده ها تلاش بیشتری کرده اند متضرر سازد. از طرف دیگر در بسیاری از قراردادهای سرمایه گذاری در استارتاپ ها از سوی سرمایه گذاران پیش شرطی به چشم میخورد که برمبنای آن قید تخصیص تدریجی سهام موسسان ضروری است. چرا که به نوعی این اطمینان را برای سرمایه گذار ایجاد میکند که موسسان برای تحقق ایده خود از جدیت و انگیزه کافی برخوردار هستند.

کاربرد تخصیص سهام در استارتاپ ها

وستینگ (تخصیص) سهام در قرارداد موسسین، در قرارداد سرمایه گذاری و همچنین برای حفظ و نگهداشت افراد کلیدی یا همینطور به عنوان پاداش بازنشستگی کارکنان استارتاپ مورد استفاده قرار میگیرد.

• وستینگ سهام در قرارداد موسسین

  در قرارداد وستینگ سهام موسسین مشخص میشود. چنانچه یکی از موسسین قصد ترک استارتاپ را داشته باشد چه میزان از سهام خود را باید به سایر موسسین واگذار نماید؟ چه میزان از سهام در تملک قطعی وی خواهد بود؟ هدف از وستینگ در قرارداد موسسان حفظ ترکیب اولیه موسسین است. تملک قطعی نسبت به سهام از سوی شخصی که قصد ترک شرکت را دارد عمدتاً مستلزم طی زمان مشخصی است. مثلا ممکن است در یک استارتاپ خروج موسس پس از ده سال این امکان را به او بدهد که مالک تمام سهام خود باشد. فلذا بتواند آن را به شخص دیگری انتقال دهد.

• وستینگ سهام در قرارداد سرمایه گذاری

  سرمایه گذار ممکن است وستینگ سهام موسسان را شرط خود برای ورود و سرمایه گذاری در استارتاپ کند.

• وستینگ سهام برای حفظ افراد کلیدی

در استارتاپ ها غالباً نسبت به سرمایه های انسانی با وسواس و حساسیت بیشتری برخورد میشود چرا که آنها هستند که در رقابت میان کسب و کارهای نوپا با برندهای شناخته شده نقش کلیدی ایفا میکنند. فلذا شرکت ها سعی میکنند حتی المقدور از خروج نیروی انسانی کارا و ارزشمند خود جلوگیری کنند.
یکی از روش های حفظ پیوند کارکنان و سهام داران در استارتاپ ها استفاده از روش تخصیص جزئی از سهام شرکت به آنها در بازه های زمانی مشخص است. این روش باعث میشود منافع کارکنان با سهام داران در یک تراز قرار بگیرد. بدین ترتیب کارکنان برای افزایش بازدهی شرکت بیشترین کوشش را انجام میدهند. برای کارکنان از شیوه دیگری نیز در تخصیص سهام استفاده میشود که اصطلاحاً وستینگ یکباره سهام نام دارد و به فرآیندی اطلاق میشود که به موجب آن کارکنان در هنگام خاتمه قرارداد یا بازنشستگی پاداش خود را به صورت یکجا و در تاریخ مشخص در قالب بخشی از سهام شرکتی که در رشد و بالندگی آن نقش داشته اند دریافت میکنند، به جای آنکه به صورت تدریجی آن را دریافت کنند.

مزیت های وستینگ سهام

وقتی در قرارداد سرمایه‌گذاری یا قراردادهای هم بنیان گذاران و یا حتی در قراردادهای همکاری بندی به عنوان وستینگ درج میشود مزایایی برای گروه سرمایه گذاران، موسسان و کارکنان استارتاپ به دنبال دارد که چشم پوشی از آنها خردمندانه نیست؛ از جمله مهم ترین مزیت های وستینگ سهام میتوان به حفاظت از حقوق گروه های یادشده، ایجاد انگیزه برای مشارکت و همکاری بیشتر، تشویق اشخاص به فعالیت به صورت کارآمدتر و کاهش میزان ریسک مشارکت اشاره کرد.

وستینگ سهام این امکان را فراهم میکند که بیشترین دغدغه معطوف به پیشرفت کار باشد چرا که خروج ناگهانی هر یک از سهام داران به جای اینکه کنترل سایر سهام داران بر مدیریت استارتاپ را با دشواری یا پیچیدگی روبه رو کند آنها را در موقعیتی قرار میدهد که بتوانند خروج اعضا را با کمترین آسیب به فعالیتی که در حال انجام آن هستند حل و فصل نمایند.

ساز و کار وستینگ سهام

وستینگ سهام غالبا به صورت یک بند در قرارداد درج میشود. این بند میتواند در استارتاپ ها و کسب و کارها متفاوت باشد این بدان معناست که اصول اختصاصی کردن قرارداد در خصوص این بند نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. بنابراین اگرچه ممکن است قالب استانداردی در این زمینه در اختیار استارتاپ ها و کسب و کارها باشد اما  غالبا در قراردادها برای وستینگ بازه های چهار یا پنج ساله در نظر گرفته میشود که این بازه زمانی خود به بازه های کوچک تری تقسیم میشود بدین نحو که مثلا قید میشود در پایان سال اول همکاری یا سرمایه گذاری شخص مالک قطعی بیست و پنج درصد از سهام خود است فلذا ترک استارتاپ قبل از انقضای مدت یکسال میتواند درصد مالکیت او را کاهش داده یا مثلا در زیر شش ماه هیچ تملک قطعی را برای وی به همراه نداشته باشد.

به هریک از این بازه های زمانی در حقوق استارتاپ مقطع/ صخره گفته میشود و بدین ترتیب شخص برای اینکه از حداقلی از سهام خود برخوردار باشد باید این دوره را طی کند. در غیر این صورت سایر سهام داران از حق تملک سهام وی برخوردار خواهند بود. به عنوان مثال چنانچه بند وستینگ سهام در یک قرارداد سرمایه گذاری پیش بینی کند که موسس با انقضاء پنج سال از سرمایه گذاری خود مالک قطعی صد در صد سهام خود هست یعنی موسس حق دارد سهام خود را پس از این مدت به هر شخصی حتی خارج از سهام داران و … واگذار نماید.

بیشتر بخوانید :

خدمات حقوقی مورد نیاز استارتاپ

تفاهم نامه سهام داران

قرارداد هم بنیان گذاران

تماس با ما

مؤسسه حقوقی بیان امروز، در زمینه انعقاد قرارداد های مورد نیاز استارتاپ ها در ایران به ارائه خدمات به اشخاص خارجی و ایرانی حقیقی و حقوقی می پردازد. از جمله این خدمات میتوان به مشاوره در زمینه مذاکره، تنظیم و انعقاد قراردادهای بنیان گذاری یا قرارداد هم بنیان‌گذاران. تنظیم قرارداد سرمایه گذاری یا توافق نامه سهامداران، توافق نامه محرمانگی و عدم افشای اسرار و قرارداد حفظ حقوق اختراع و نوآوری ها با کارمندان. قرارداد عدم رقابت و قرارداد محرمانگی، خدمات مشاوره پیرامون تفسیر قراردادهای محرمانگی و قرارداد عدم رقابت و داوری در اختلافات احتمالی در این نوع قراردادها اشاره کرد. ما با بهره مندی از وکلای پایه یک دادگستری و مشاوران حقوقی مجرب و متخصص، آماده ارائه خدمات حقوقی مورد نیاز به منظور تنظیم انواع قرارداد های کاری و استخدامی در استارتاپ ها، قراردادهای فروش و قرارداهای خدمات و… در ایران است.

جهت کسب اطلاعات بیشتر و اخذ مشاوره رایگان در حوزه کسب و کار خود با ما تماس بگیرید. همچنین می‌توانید درخواست خود را در واتساپ برای ما ارسال کنید.